«Η υπερβολική ανάλυση οδηγεί σε παράλυση»
Αυτή η ρήση του Ουίνστων Τσώρτσιλ έρχεται στο μυαλό μου, καθώς παρακολουθώ τις ατέλειωτες συζητήσεις, ειδημόνων και μη, αλλά και πολιτικών και δημοσιογράφων, για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ.
Ένα έργο, που αν υλοποιηθεί, θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα την ενώσει με τα υπόλοιπα 26 κράτη – μέλη της Ε.Ε.
Δεν υπάρχει ή δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία για την αναγκαιότητα υλοποίησης αυτού του μεγαλόπνοου ενεργειακού έργου, πραγματικά στρατηγικής σημασίας και εθνικής εμβέλειας. Ωστόσο η εκδηλωθείσα προσφάτως ανταλλαγή δηλώσεων μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας, σε υψηλούς τόνους, είναι και ακατανόητη και κυρίως επιζήμια.
Μερικά βέβαια ζητήματα θα πρέπει να αποσαφηνιστούν, προς άρση αβεβαιοτήτων και πιθανών παρεξηγήσεων.
Το πρώτο αφορά την τεχνική δυνατότητα κατασκευής του έργου. Πόσο ασφαλείς και αξιόπιστες είναι οι απόψεις – μελέτες ότι η «όδευση» του καλωδίου σύνδεσης Κύπρου – Κρήτης είναι εφικτή και ρεαλιστική, δεδομένου ότι η πόντιση του θα πρέπει να διενεργηθεί και σε χαράδρες βάθους τριών και πλέον χιλιομέτρων;
Το δεύτερο αφορά την αποκληθείσα γεωστρατηγική παράμετρο του όλου εγχειρήματος. Ασφαλώς θέλουμε να εμπιστευόμαστε τις προθέσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης, ότι θα προχωρήσει στον κατάλληλο χρόνο στην έκδοση Νάφτεξ για τη διενέργεια των απαραίτητων θαλασσίων εργασιών δυνάμει του ισχύοντος Δικαίου της θαλάσσης και της θεσπισθείσας το 1982 υπό τον ΟΗΕ Διεθνούς Σύμβασης για το Θαλάσσιο Δίκαιο. Σύμβαση που αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέρος του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Δεδομένου ωστόσο του προηγούμενου συμβάντος στη θαλάσσια περιοχή Κάσου και Καρπάθου η ελλαδική πλευρά θα πρέπει να αποδείξει έμπρακτα ότι εννοεί ότι θα προχωρήσει «επί του πεδίου», όπως δήλωσε ο Υπουργός εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Γεραπετρίτης.
Όπως είναι γνωστό στο τότε συμβάν, Ιταλικό σκάφος που ασχολείτο με τη διαδικασία πόντισης ηλεκτρικού καλωδίου που θα συνδέει την Ελλάδα με την Κύπρο, υποχρεώθηκε να αποχωρήσει, μετά την εμφάνιση τουρκικών πολεμικών πλοίων.
Είναι τώρα έτοιμη η Ελλάδα, να προχωρήσει στην προώθηση του έργου σύνδεσης αναλαμβάνοντας το γεωπολιτικό ρίσκο;
Αυτό είναι ένα θεμελιώδες ερώτημα το οποίο απαιτεί δικαιολογημένα μια πειστική απάντηση.
Επί του προκειμένου υπήρξε ορθή η δήλωση του Προέδρου Χριστοδουλίδη εις απάντησίν των εξ’ Αθηνών δηλώσεων, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις, ταυτόχρονα όμως θα πρέπει και τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη να πράξουν το ίδιο.
Ένα άλλο ζήτημα, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει συζητηθεί, είναι η θωράκιση – προστασία του υποθαλάσσιου καλωδίου από πιθανές παρενοχλήσεις – δολιοφθορές. Που έπληξαν σε άλλες περιοχές του κόσμου την ομαλή λειτουργία καλωδιακών υποδομών και ευρύτερα την ενεργειακή και οικονομική σταθερότητα. Παραδείγματα: Το 2024 προκλήθηκαν ζημιές σε πέντε υποθαλάσσια καλώδια που διασυνδέουν την Εσθονία με την Φιλανδία. Το ίδιο έπραξαν οι «Χούθι» στην Ερυθρά θάλασσα, καταστρέφοντας τηλεπικοινωνιακές συνδέσεις της Ασίας με την Ευρώπη. Άρα απαιτείται ύπαρξη μηχανισμών παρακολούθησης και προστασίας των καλωδίων από κακόβουλες ενέργειες.
Όσο οι ενεργειακές δυνατότητες και τα συναφή έργα συνιστούν πυλώνες εθνικής ισχύος και οικονομικής σταθερότητας, άλλο τόσο η προστασία και ασφάλεια των υποθαλάσσιων καλωδίων και υποδομών είναι απολύτως απαραίτητες προϋποθέσεις ομαλής λειτουργίας τους.
Τέλος και χωρίς πρόθεση επίρριψης ευθυνών, στη μία ή την άλλη πλευρά, για τη θλιβερή διαμάχη Αθηνών – Λευκωσίας επί του θέματος, είναι ανάγκη να υπομνησθεί η ανάγκη κατεπείγουσας συνεννόησης των δύο Κυβερνήσεων σε ανώτατο επίπεδο. Είναι αδιανόητη η συνέχιση δημόσιας αντιμαχίας μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, που ελπίζω να γίνεται αντιληπτό ότι τραυματίζει την αναγκαία εθνική συνεννόηση και ομοψυχία επί ζωτικών και ύψιστων κρίσιμων εθνικών συμφερόντων.
Την 19/09/2025
Γιαννάκη Λ. Ομήρου
πρώην Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων
