Η προσκοπική εμπειρία, «προσφέρει στους νέους τη δυνατότητα να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής, που θα τους συνοδεύουν σε όλη τους την πορεία. Μαθαίνουν να είναι συνεργάτες, ηγέτες, να εργάζονται σε ομάδες, να λαμβάνουν τολμηρές και δύσκολες αποφάσεις και να αντιμετωπίζουν προκλήσεις με θάρρος και αποφασιστικότητα» (Νίκος Χριστοδουλίδης - ΠτΔ, 01/08/2024).
Αυτές οι δεξιότητες, πέρα από το προσκοπικό πλαίσιο, αποτελούν τον πυρήνα κάθε παιδαγωγικής φιλοσοφίας που στηρίζεται στη βιωματική εκπαίδευση. Και αυτός ακριβώς είναι ο κοινός παρονομαστής για τις Παιδικές Κατασκηνώσεις: τόποι μάθησης μέσα από τη ζωή, τη συνεργασία και την εμπειρία.
Η παιδαγωγική αξία των Προσκοπικών αλλά και γενικότερα όλων των Κατασκηνώσεων
Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, το Σώμα Προσκόπων Κύπρου θα λαμβάνει για τα επόμενα πέντε χρόνια, επιπλέον ετήσια εισφορά 20 χιλιάδων ευρώ για την αναβάθμιση των κατασκηνωτικών χώρων του.
Η απόφαση αυτή είναι ένα σημαντικό μήνυμα: η Πολιτεία αναγνωρίζει ότι οι κατασκηνώσεις δεν είναι μόνο ψυχαγωγία — είναι παιδεία, με την ευρύτερη έννοια της λέξης.
«[...] Μέσα από τον Προσκοπισμό υπηρετείτε μοναδικές, ανεπανάληπτες αξίες που, ναι, μάς επιτρέπουν να αισιοδοξούμε, να ελπίζουμε και να είμαστε περήφανοι, γιατί μέρα με τη μέρα, χρόνο με τον χρόνο, κάνουμε βήματα για μια κοινωνία που, με τη δική σας καθοριστική συμβολή, είναι πιο ανεκτική, πιο αλληλέγγυα, πιο συμπεριληπτική» (Νίκος Χριστοδουλίδης – ΠτΔ, 02/09/2025).
Οι λέξεις αυτές, αν και ειπώθηκαν για τους προσκόπους, αντικατοπτρίζουν την ουσία όλων των παιδικών κατασκηνώσεων: χώροι ένταξης, σεβασμού, συνεργασίας και συνύπαρξης· μικρογραφίες μιας κοινωνίας που μαθαίνει στα παιδιά να λειτουργούν με ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα.
Από την προσκοπική στολή στο κοινό παιδαγωγικό όραμα
Οι Προσκοπικές αλλά και γενικότερα όλες οι Παιδικές Κατασκηνώσεις, δημόσιες ή ιδιωτικές, έχουν ως κοινό στόχο να διαμορφώνουν ανθρώπους με χαρακτήρα, αυτοπειθαρχία και κοινωνική συνείδηση. Αν οι προσκοπικές ομάδες στις κατασκηνώσεις τους διδάσκουν το «Έσο έτοιμος», οι Παιδικές Κατασκηνώσεις γενικότερα διδάσκουν το «Έσο άνθρωπος». Και τα δύο συνθέτουν τον ίδιο παιδαγωγικό πυρήνα, την εκπαίδευση μέσα από την εμπειρία της ζωής. Η βιωματική εκπαίδευση που αναγνωρίζει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ως καθοριστικό στοιχείο του Προσκοπισμού είναι η ίδια που καλλιεργείται σε όλες τις Παιδικές Κατασκηνώσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και οι κρατικές Παιδικές Κατασκηνώσεις του Υπουργείου Παιδείας στον Πρόδρομο — ενός χώρου που για δεκαετίες υπήρξε σύμβολο συντροφικότητας, δημιουργίας και παιδαγωγικής συνέχειας.
Το επόμενο φυσικό βήμα του ΠτΔ, «το κράτος να ευλογήσει τα γένια του»
Η ενίσχυση των προσκόπων είναι πράγματι ένα αξιέπαινο πρώτο βήμα. Το επόμενο όμως είναι προφανές και αναγκαίο, το κράτος να ευλογήσει τα γένια του, να στηρίξει με την ίδια συνέπεια και τις δικές του κρατικές παιδικές κατασκηνώσεις. Οι εγκαταστάσεις στον Πρόδρομο χρειάζονται ανανέωση. Η φθορά του χρόνου δεν μειώνει τη σημασία τους· αντίθετα, καθιστά πιο επιτακτική την αναβάθμισή τους, ως ένδειξη σεβασμού στα παιδιά που τις ζουν και στους εκπαιδευτικούς που τις υπηρετούν. Αν η Πολιτεία επενδύει στη βιωματική εκπαίδευση των προσκόπων, τότε οφείλει να επενδύσει και στη συνέχιση του δικού της βιωματικού θεσμού, που υπηρετεί ακριβώς τις ίδιες αξίες: ομαδικότητα, σεβασμό, κοινωνική συμμετοχή και αγάπη για τη φύση.
Γιατί οι κατασκηνώσεις είναι σχολεία ζωής
Η επένδυση στις κατασκηνώσεις – είτε προσκοπικές είτε κρατικές – δεν είναι απλή επιχορήγηση· είναι επένδυση στην ψυχή του παιδιού και στο μέλλον της κοινωνίας. Η αναβάθμιση των προσκοπικών χώρων είναι η αρχή· η αναγέννηση των κρατικών παιδικών κατασκηνώσεων, με πρώτο βήμα τον Πρόδρομο, είναι η φυσική συνέχεια. Γιατί και οι δύο θεσμοί υπηρετούν τον ίδιο ανώτερο σκοπό: να προσφέρουν στα παιδιά εμπειρίες που χτίζουν χαρακτήρες και οραματίζονται μια καλύτερη, πιο ανθρώπινη κοινωνία.
«Έσο έτοιμος - Έσο άνθρωπος»
*Στέλιος Οδυσσέως
Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης
(Με εμπειρία 20 χρόνων διοίκησης και οργάνωσης παιδικών κατασκηνώσεων)
