Μια νέα Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ξεκίνησε στη Νέα – Υόρκη. Εν μέσω δύο πολεμικών συγκρούσεων στο Ρωσοουκρανικό και Μεσανατολικό. Πρόκειται για δύο κρίσεις από τις πιο σοβαρές μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Ο εφιάλτης ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου πλανάται πάνω από την ανθρωπότητα.
Ενώπιον αυτής της σκοτεινής προοπτικής το μέγα ερώτημα είναι πως ενεργούν υπερεθνικοί θεσμοί και διακρατικές συλλογικότητες για τερματισμό τ ων πολεμικών κρίσεων και για αποφυγή κλιμάκωσης τους. Για διαμόρφωση συνθηκών παγκόσμιας ευταξίας, ασφάλειας, σταθερότητας και ειρήνης.
Στην περίπτωση της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, έχουμε την συσπείρωση της Δύσης – ΗΠΑ, Ε.Ε, ΝΑΤΟ – και την ολόπλευρη στήριξη στην Ουκρανία. Ο ΟΗΕ με τις εγγενείς αδυναμίες του, ενεργεί περισσότερο με ευχολόγια. Η ισχύς του veto στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αποτρέπει μια ουσιαστική και κυρίως αποτελεσματική παρέμβαση προς την κατεύθυνση εκεχειρίας και αναζήτησης διπλωματικής λύσης.
Στη Μεσανατολική κρίση, η εν εξελίξει πολεμική σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, έχει μετεξελιχθεί σε γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού.
Παρά τις πανταχόθεν εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και αποφυγή μιας αδιάκριτης, κατά «δικαίων και αδίκων», τιμωρητικής επιχείρησης, το κράτος του Ισραήλ, επετέθη στη Λωρίδα της Γάζας, προκαλώντας ανθρωπιστική καταστροφή. Παρά την αναγνώριση του δικαιώματος αυτοάμυνας, οι συμβουλές και παραινέσεις να μην υπάρξει απώλεια ψυχραιμίας και επικυριαρχία του αισθήματος αντεκδίκησης, επελέγη η φρίκη του πολέμου.
Χαρακτηριστικές είναι οι αντιδράσεις ακόμα και των ίδιων των Ισραηλινών οι οποίοι διαδηλώνουν ακατάπαυστα. Και με εξαγγελία πλείστων Δυτικών κρατών της πρόθεσης αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους.
Η επιλογή της Ισραηλινής ηγεσίας να «ανοίξει τις πύλες της κολάσεως» οδηγεί και σε ένα άλλο κίνδυνο. Ενώ η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς οδήγησε σε διεθνή συμπάθεια και αλληλεγγύη προς το Ισραήλ, το τελευταίο οδηγείται σε απομόνωση και αισθήματα δυσφορίας και αποδοκιμασίας ακόμα και από τους παραδοσιακούς συμμάχους του.
Η τυφλή αντεκδίκηση της βιβλικής ρήσης «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», πέραν της αβύσσου της πολεμικής παράνοιας, θα οδηγήσει σε διαιώνιση ενός φαύλου κύκλου πολεμικών συρράξεων, τυφλής τρομοκρατίας και δημιουργίας νέων γενεών εμποτισμένων με μίσος και αισθήματα εκδίκησης. Και όμως. Η διπλωματία αφέθη στα αζήτητα.
Ο ΟΗΕ ως συλλογικό σώμα επιφορτισμένο με την ευθύνη της ειρηνικής επίλυσης διαφορών και πολεμικών κρίσεων αποτυγχάνει να επιβάλει μια εκεχειρία που θα δώσει χώρο στην διπλωματία, παρά τις φιλότιμες και αξιέπαινες προσπάθειες του Αντόνιο Γκουτέρες, του οποίου οι δηλώσεις προκάλεσαν τη μήνι του Νετανιάχου.
Οι ΗΠΑ ενώ παρουσιάζονται ενοχλημένες από την επιθετικότητα του Ισραήλ αδυνατούν ωστόσο να παρέμβουν αποφασιστικά, αφού η προεκλογική περίοδος αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για κάτι τέτοιο.
Η Ε.Ε, όπως και στην περίπτωση του Ρωσοουκρανικού, επιδεικνύουν πλήρη αδυναμία οποιασδήποτε ουσιαστικής παρέμβασης και διπλωματικών πρωτοβουλιών ως αποτέλεσμα της παραλυσίας που δημιουργεί η ανυπαρξία κοινής εξωτερικής πολιτικής.
Είναι πρόδηλο ότι η αποτυχία και αδυναμία του διεθνούς συστήματος ασφάλειας επιβάλλει μια εκ θεμελίων αναμόρφωση του ΟΗΕ, για να μπορεί να επιτελεί τον ρόλο και την αποστολή του. Να έχει τη δυνατότητα επιβολής των αποφάσεων του για τη διασφάλιση συνθηκών ασφαλείας, ειρήνης και σταθερότητας στον κόσμο.
80 χρόνια μετά την ίδρυση του Διεθνούς Οργανισμού, μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, η ανάγκη αλλαγών για ένα αποτελεσματικό μηχανισμό πρόληψης και τερματισμού συγκρούσεων και διασφάλισης της δυνατότητας πολιτικών και διπλωματικών παρεμβάσεων και λύσεων, προβάλλει ως αδήριτη προτεραιότητα για την σωτηρία της ανθρωπότητας.
Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Πρώην Προέδρου της Βουλής
Των Αντιπροσώπων
