«Ο Γιώργος και η Χριστιάνα βρέθηκαν τελικά, αρτιμελείς. Στο χώρο της συντριβής, όπως μας ανέφεραν στο Γουδί, βρέθηκαν αγκαλιασμένοι. Δεν ήξεραν οι διασώστες αν είχαν κάποια σχέση και τους χώρισαν. Όμως οι αρχικές φωτογραφίες από το Γραμματικό αυτό έδειχναν και οι σημειώσεις τους επίσης. Μέχρι και την τελευταία τους στιγμή... έφυγαν αγκαλιασμένοι».
Με αυτά τα λόγια περιγράφει η αδερφή του Γιώργου Γεωργίου, που χάθηκε τόσο άδικα μαζί με την αρραβωνιαστικιά του, Χριστιάνα Λαππά, στην αεροπορική τραγωδία της Helios Airways εκείνο το μαύρο πρωινό της 14ης Αυγούστου 2005. Έχουν περάσει είκοσι ολόκληρα χρόνια, όπου 121 ψυχές πλήρωσαν με τη ζωή τους τα λάθη και τις παραλείψεις άλλων. Ολόκληρες οικογένειες ξεκληρίστηκαν, μανάδες και πατεράδες έχασαν τα παιδιά τους, αδέρφια είδαν τα αδέρφια τους διαμελισμένα, καμένα, νεκρά, παιδιά έχασαν για πάντα τους γονείς τους.
Το ρολόι έγραφε 12:05 το μεσημέρι της Κυριακής 14 Αυγούστου 2005, όταν το αεροσκάφος τύπου Boeing 737-31S της αεροπορικής εταιρείας Helios Airways, που εκτελούσε την πτήση HCY 522 από Λάρνακα προς Πράγα με ενδιάμεσο σταθμό την Αθήνα, συνετρίβη σε λοφώδη περιοχή πλησίον του Γραμματικού Αττικής, οδηγώντας στον θάνατο 115 επιβάτες και έξι μέλη του πληρώματος.
Δύο ολόκληρες δεκαετίες μετά, οι πληγές παραμένουν ανοικτές και ο πόνος ο ίδιος. Τα γιατί πολλά και οι απαντήσεις δεν απαλύνουν τον πόνο της απώλειας που ένιωσαν και νιώθουν ακόμα οι συγγενείς των θυμάτων της μεγάλης τραγωδίας, που έμεινε γραμμένη με μαύρα γράμματα στην ιστορία της Κύπρου και της Ελλάδας.
Η Έλενα Γεωργίου ανοίγει την καρδιά της και περιγράφει, με πόνο ψυχής, όλα όσα έζησε από το μοιραίο εκείνο πρωινό που έχασε τον 25χρονο αδερφό της και την 25χρονη νύφη της, μέχρι τις τελικές αποφάσεις του Πρωτοδικείου Αθηνών το 2013, το οποίο επέβαλε ποινή φυλάκισης 122 ετών για όλους τους κατηγορούμενους. Η ποινή τελικά μετατράπηκε σε δεκαετή και ακολούθως σε χρηματική αφού πλήρωσαν περίπου 73 χιλιάδες ευρώ, αφέθηκαν ελεύθεροι.
«Ο Γιώργος μας ήταν ο μικρότερος της οικογένειας, ο “χαϊδεμένος”” μας, αλλά και η ψυχή της παρέας. Δούλευε στο Λαϊκό Καφεκοπτείον. Ήταν άνθρωπος με ήθος και αξιοπρέπεια, ευγενικός με όλους και πάντα ειλικρινής. Σου μιλούσε πάντα με τρόπο που σου ενέπνεε εμπιστοσύνη και σιγουριά και αν σε έβλεπε στεναχωρημένη, ήξερε να σου πετάξει μια ατάκα ή ένα πείραγμα που έφερνε το γέλιο. Προστατευτικός, δοτικός, αληθινά ανθρώπινος, έβαζε πάντα τους άλλους πάνω από τον εαυτό του. Στα μόλις 25 του χρόνια, είχε καταφέρει να αφήσει γύρω του ένα αποτύπωμα αγάπης που δύσκολα συναντάς.
Η Χριστιάνα μας, νηπιαγωγός στο επάγγελμα, ήταν επίσης 25 χρονών. Η ψυχή της ήταν γεμάτη φως και καλοσύνη. Είχε το σπάνιο χάρισμα να κάνει τους γύρω της να νιώθουν σπουδαίοι, απλώς και μόνο με την παρουσία και το χαμόγελό της. Ευγενική στην καρδιά, αληθινή στις σχέσεις της, ήξερε να αγαπά χωρίς όρους και να στηρίζει χωρίς καμία προσδοκία ανταπόδοσης».
Η απώλειά τους στο αεροπορικό δυστύχημα της Helios Airways στέρησε από όλους μας δύο πολύτιμους ανθρώπους. Όμως η μνήμη τους δεν σβήνει. Ζουν μέσα στις ιστορίες που θα διηγούμαστε, στις αξίες που μας δίδαξαν και στην αγάπη που μας χάρισαν απλόχερα. Το φως τους θα συνεχίσει να μας καθοδηγεί, μέχρι τη μέρα που οι ψυχές μας θα συναντηθούν ξανά. Εκείνη τη μέρα, πέταξαν ψηλά... μα η ψυχή τους δεν χάθηκε...έγινε φως...έγινε άνεμος...έγινε ουρανός. Και κάθε φορά που σηκώνω το βλέμμα, ξέρω ότι κάπου εκεί, ανάμεσα στ' αστέρια, ζουν, μας βλέπουν και μας χαμογελούν».
Οι διακοπές που τελικά κατέληξαν σε τραγωδία
«Ήμασταν στην Πάφο, σε ξενοδοχείο, για τις θερινές μας διακοπές. Γύρω στις 9:30 το πρωί, η τηλεόραση στο δωμάτιο μιλούσε για ένα κυπριακό αεροπλάνο, ακυβέρνητο. Αρχικά ανέφεραν πιθανή αεροπειρατεία με προορισμό την Αθήνα. Η καρδιά μου άρχισε να χτυπά δυνατά, τα χέρια μου να τρέμουν, το κορμί μου να ιδρώνει. Γύρισα, είδα τον άντρα μου και σχεδόν με τρεμάμενη φωνή, του είπα: “Ο Γιώργος...”. Εκείνος, προσπαθώντας να με ηρεμήσει, μου είπε “μα αφού ο Γιώργος και η Χριστιάνα θα πήγαιναν Πράγα”. Δεν ήξερα ότι η πτήση τους θα είχε ενδιάμεσο σταθμό στην Αθήνα... δεν το ήξερα.
Πριν προλάβω να μιλήσω, τα τηλέφωνα άρχισαν να χτυπούν. Ο μεγάλος μας αδερφός, ο Χριστάκης, ρωτούσε: “Με ποια πτήση ταξίδευαν οι μιτσιοί;” Κι εγώ... εγώ δεν ήξερα. Δεν είχα ρωτήσει. Εγώ, που πάντα ρωτώ για τα πάντα... Εγώ που γίνομαι φορτική τις περισσότερες φορές, εκείνη τη φορά, δεν ρώτησα. Γιατί δεν ρώτησα; Γιατί;.
Το προηγούμενο βράδυ, είχα τηλεφωνήσει στον Γιώργο μας για να τους ευχηθώ καλό ταξίδι. Δεν μπόρεσα να μιλήσω στη Χριστιάνα εκείνη τη στιγμή. Μου είπε πως θα έβγαιναν για φαγητό με τους υπόλοιπους έξι της παρέας που θα ταξίδευαν μαζί, τον Γιώργο Γεωργίου και την Πόλυ (Πολυξένη) Σοφοκλέους, τον Αντρέα και Καλυψώ Χριστόδουλου (Μαυρή), τον Φάνος και την Έλενα Κλαρκ. Τότε ο Γιώργος, χαριτολογώντας, μου είπε: “Έτω... έξι μέρες εννά πάμε τζιαι να 'ρτούμε. Θα σου στείλω όταν φτάσουμε”. Ήταν η τελευταία φορά που τον άκουσα. Οχτώ φίλοι, τέσσερα ζευγάρια... έμελλε να είναι το τελευταίο τους δείπνο μαζί και το τελευταίο ραντεβού της επόμενης μέρας στις 7:00 π.μ. στο αεροδρόμιο Λάρνακας.
Οι γονείς μας ήταν στην Αγγλία για διακοπές. Το έμαθαν κι εκείνοι από την τηλεόραση. Η μητέρα μου στο άκουσμα ότι συνετρίβη κυπριακό αεροπλάνο, λιποθύμησε, χωρίς να ξέρει ούτε με ποια πτήση πετούσαν, ούτε τι ώρα, ούτε ότι θα έκαναν ενδιάμεσο σταθμό στην Αθήνα, ούτε εάν ο Γιώργος και η Χριστιάνα ήταν μέσα στο συγκεκριμένο αεροπλάνο. Η δύναμη της ψυχής της μάνας ήξερε όμως, το ένοιωθε, ότι το παιδί της είχε χαθεί για πάντα. Μόλις το άκουσαν, με καλούσαν συνεχώς... κι εγώ δεν απαντούσα. Δεν ήξερα τι να πω. Δεν ήξερα μέχρι εκείνη τη στιγμή εάν ο Γιώργος και η Χριστιάνα ήταν όντως μέσα στο αεροπλάνο. Η εταιρεία δεν έδινε πληροφορίες, δεν ανακοίνωσαν τα ονόματα, αλλά μάθαμε από γνωστό μας στην Πολιτική Αεροπορία ότι, δυστυχώς, τα ονόματα του Γιώργου και της Χριστιάνας βρίσκονταν στην λίστα των επιβατών του μοιραίου αεροπλάνου.
Εκείνη τη στιγμή, η ζωή μας κόπηκε στα δύο. Ξεκινήσαμε από την Πάφο για Λευκωσία. Ήθελα να πάμε από το αεροδρόμιο Λάρνακας, εκεί όπου ο κόσμος είχε αρχίσει να μαζεύεται... αλλά είχα μαζί μου δύο μωρά, δυόμιση χρονών και πέντε μηνών».
Η αναγνώριση…
«Από την αρχή μέχρι και σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, δεν υπήρξε μόνο μία δύσκολη στιγμή, ήταν πολλές, που μας έχουν στιγματίσει. Η πιο σκληρή θα έλεγα ήταν η αναγνώριση των θυμάτων στο Γουδί Αθηνών. Ήθελα να πάω κι εγώ μαζί με τον Χριστάκη στην αναγνώριση, αλλά δεν με άφησαν, λόγω του βρέφους, κάποιων προβλημάτων υγείας και γιατί κάποιος έπρεπε να μείνει στην Κύπρο για να υποδεχτεί τους γονείς μας που θα έρχονταν από την Αγγλία. Η έννοια μας πια ήταν να τους βρούμε αρτιμελείς και φυσικά, όχι καμένους. Κλαίω μόνο με τη σκέψη του τι πέρασε ο Χριστάκης και οι υπόλοιποι συγγενείς εκείνη τη μέρα στην αναγνώριση.
Ξέρεις τι σημαίνει να μπαίνεις σε έναν χώρο χωρίς κλιματισμό, με τη θερμοκρασία στους 43 βαθμούς και να προσπαθείς να αναγνωρίσεις τον δικό σου άνθρωπο ανάμεσα στα 121 θύματα; Να βρίσκεις ένα χέρι ή ένα πόδι και να λες: “Ο δικός μου άνθρωπος είχε μια ελιά στο χέρι...” ή “ένα σημάδι στο πρόσωπο...” ή “φορούσε ένα κομποσχοίνι στο δεξί του χέρι”; Μπορείς να φανταστείς τι επικρατούσε στο Γουδί και τι έχουν περάσει οι συγγενείς εκείνες τις μέρες της αναγνώρισης;.
Άλλοι είχαν μια πικρή ανακούφιση που βρήκαν τον δικό τους άνθρωπο, κι άλλοι να ψάχνουν ξανά και ξανά στα διαμελισμένα κορμιά, μπας και τους είχε ξεφύγει κάτι. Ο Γιώργος και η Χριστιάνα βρέθηκαν τελικά, αρτιμελείς. Στο χώρο της συντριβής, όπως μας ανέφεραν στο Γουδί, βρέθηκαν αγκαλιασμένοι. Δεν ήξεραν οι διασώστες αν είχαν κάποια σχέση και τους χώρισαν. Όμως οι αρχικές φωτογραφίες από το Γραμματικό αυτό έδειχναν και οι σημειώσεις τους επίσης. Μέχρι και την τελευταία τους στιγμή... έφυγαν αγκαλιασμένοι.
Ζήτησα να δω το πιστοποιητικό θανάτου του αδερφού μου κι εκεί ανακάλυψα ότι δεν είχε έρθει το σωστό. Έτσι ο Χριστάκης αναγκάστηκε να ξανακάνει την αναγνώριση για δεύτερη φορά. Παράλληλα, βιώσαμε και την εκμετάλλευση από το γραφείο κηδειών, που ψευδώς μας είπε ότι οι σοροί ήρθαν σε απαράδεκτη κατάσταση, μέσα σε κάσιες και θα έπρεπε να διαλέξουμε φέρετρο. Ο τότε Υπουργός Υγείας, κ. Αντρέας Γαβριηλίδης, το άκουσε, με πήρε ο ίδιος από το χέρι και μου έδειξε ότι οι σωροί ήρθαν όλοι μέσα σε ξύλινα φέρετρα».
Η δικαίωση που δεν ένοιωσαν
Οκτώ ολόκληρα χρόνια πάλευαν οι συγγενείς των 121 θυμάτων να βρουν δικαίωση. Το Οκτώβριο του 2006 δημοσιεύθηκε το πόρισμα της Ελληνικής Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων, η οποία διερεύνησε τα αίτια του δυστυχήματος, υπό τον Ακριβό Τσολάκη. Ανάμεσα στα αίτια ήταν η συνυπευθυνότητα στους μηχανικούς, που έλεγξαν το αεροσκάφος για την τελευταία πτήση και τους χειριστές του αεροπλάνου της πτήσης HCY522, για διόρθωση των ρυθμίσεων κυρίως της ρύθμισης manual στο ρυθμιστή συμπίεσης, που τροχοδρόμησαν τα επόμενα γεγονότα.
Το 2013 το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας απάλλαξε όλων των κατηγοριών όλους τους κατηγορουμένους στην υπόθεση ενώ το Εφετείο Αθηνών είχε επικυρώσει την καταδίκη την οποία επέβαλε σε πρώτο βαθμό το Τριμελές Πλημμελειοδικείο. Η ποινή τους, 122 έτη φυλάκισης για τον κάθε ένα, είχε μετατραπεί σε δεκαετή ποινή και ακολούθως σε χρηματική η οποία έφτασε τις 73 χιλιάδες ευρώ τις οποίες πλήρωσαν και αφέθηκαν ελεύθεροι.
«Η αλήθεια είναι πως η λέξη “δικαίωση” δεν αποδίδει ακριβώς αυτό που νιώσαμε. Κανένα πόρισμα και καμία δικαστική απόφαση δεν μπορεί να μας φέρει πίσω τους ανθρώπους μας. Το πόρισμα του κ. Τσολάκη επιβεβαίωσε απλά αυτά που φοβόμασταν, χωρίς να ρίχνει στην ουσία ευθύνες. Ότι η τραγωδία αυτή θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Κι εδώ θέτω το εξής ερώτημα προς όλους: Πως γίνεται τα ίδια τεκμήρια, με τις ίδιες καταθέσεις, με τα ίδια πορίσματα, στην Ελλάδα οι κατηγορούμενοι να καταδικάζονται ενώ στην Κύπρο να αθωώνονται με την πρόφαση ότι ο τότε Γενικός Εισαγγελέας σύνταξε λανθασμένα το κατηγορητήριο. E πως γίνεται; Αλλά στην Κύπρο ζούμε όπου όλοι εξαγοράζονται, όλα ξεπουλιούνται και όλα θυσιάζονται στο βωμό του χρήματος και της απληστίας κάποιων.
Η καταδίκη των κατηγορούμενων στην Ελλάδα, αν και σημαντική για να αναγνωριστούν οι ευθύνες, ήρθε πολλά χρόνια αργότερα το 2013 και με ποινές που μας άφησαν πικρία. Ήταν περισσότερο μια τυπική μορφή απονομής δικαιοσύνης παρά μια πραγματική ανακούφιση. Τους καταδίκασε σε 123 χρόνια φυλάκιση τον καθένα αλλά η ποινή τους εξαγοράστηκε με το χρηματικό πρόστιμο αξίας €73000 στον καθένα γιατί δικάζονταν από το Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Η απόφαση του Πλημμελειοδικείου Αθηνών εκδόθηκε μετά την κατά πλειοψηφία απαλλακτική ετυμηγορία του Κακουργιοδικείου Λευκωσίας, που έκρινε ότι το κατηγορητήριο σε βάρος των υπευθύνων της «Ήλιος» είναι ατεκμηρίωτο, καθώς απουσίαζε μαρτυρία που να τους συνδέει με την τραγωδία. Το κατηγορητήριο που ο ίδιος ο Γενικός Εισαγγελέας κ. Πέτρος Κληρίδης έκδωσε ήταν λανθασμένο.
Ευθύνες είχαν όλοι. Οι κατηγορούμενοι, η κυβέρνηση, οι λειτουργοί της πολιτικής αεροπορίας που πήγαν στην Αίγυπτο να ελέγξουν τα αεροπλάνα πριν αγοραστούν από την Helios Airways αλλά παραδέχτηκαν ότι υπέγραψαν τα έγγραφα τυφλά και ότι στην ουσία δεν είχε γίνει ο σωστός μηχανικός και ηλεκτρολογικός έλεγχος. Ευθύνη είχε και ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου που όταν ήταν Υπουργός συγκοινωνιών είχε εκδώσει την άδεια προς την εταιρεία μέσα σε μια νύκτα και αλληλοευχαριστιούνταν μέσω εφημερίδων. Όλοι αυτοί δεν καταδικάστηκαν. Για ποια δικαίωση μιλούμε λοιπόν.
20 χρόνια μετά κι όμως είναι σαν να μην πέρασε μια μέρα. Υπάρχει πάντα ένα κενό, μια απουσία που δεν γεμίζει με τίποτα. Οι χαρές από τότε είναι πιο συγκρατημένες, οι γιορτές πιο σιωπηλές. Έχουμε μάθει να ζούμε με τον πόνο που δεν τον ξεπερνάς ποτέ. Ο χρόνος δεν θεραπεύει όπως λένε, απλώς σε μαθαίνει να κουβαλάς την απώλεια».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Τα μωρά την προηγούμενη ήταν τόσο χαρούμενα… Και τελικά επιστρέφουν σε κασόνια»
