Ο θηλασμός αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να διασφαλιστεί η υγεία, η ανάπτυξη και η επιβίωση ενός βρέφους στα πρώτα και πιο κρίσιμα στάδια της ζωής του. Λειτουργεί ως το πρώτο του εμβόλιο, προσφέροντας ισχυρή προστασία απέναντι σε ασθένειες. Στην Κύπρο, εντός του τρέχοντος έτους, εγκρίθηκαν κανονισμοί για τη δημιουργία δωματίων μητρικού θηλασμού σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, ένα βήμα που θωρακίζει τα δικαιώματα των γυναικών και υποστηρίζει ενεργά τη θηλάζουσα μητέρα.
Την ίδια ώρα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) διευκρινίζει ότι μόλις το 48% των βρεφών κάτω των έξι μηνών θηλάζουν αποκλειστικά, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον στόχο του 60% που έχει τεθεί από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας για το 2030. Η υστέρηση αυτή αποδίδεται σε ένα σύμπλεγμα αλληλένδετων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι νέες μητέρες, οι επαγγελματίες υγείας και συνολικά τα συστήματα παροχής υγειονομικής φροντίδας.
Εκατομμύρια μητέρες ανά τον κόσμο δεν λαμβάνουν έγκαιρη και εξειδικευμένη υποστήριξη μέσα σε υγειονομικές δομές, ακριβώς τη στιγμή που τη χρειάζονται περισσότερο. Μόνο το ένα πέμπτο των χωρών ενσωματώνουν στην εκπαίδευση γιατρών και νοσηλευτών θεματικές που αφορούν τη βρεφική και παιδική διατροφή. Αυτό σημαίνει ότι η πλειοψηφία των μητέρων εγκαταλείπουν τα μαιευτήρια χωρίς την απαραίτητη καθοδήγηση για το πώς να θηλάζουν σωστά ή πότε να ξεκινήσουν τη συμπληρωματική διατροφή.
Σε πολλές χώρες, τα συστήματα υγείας είναι χρόνια υποχρηματοδοτούμενα, κατακερματισμένα ή ανεπαρκώς στελεχωμένα και εξοπλισμένα, ώστε να παρέχουν ποιοτική, συνεχή και επιστημονικά τεκμηριωμένη υποστήριξη για τον μητρικό θηλασμό.
Σε δηλώσεις της στον REPORTER, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού, Χρύσω Γρηγοριάδου, ανέφερε ότι τα επίσημα δεδομένα που διαθέτει η Κύπρος για τον μητρικό θηλασμό βασίζονται σε συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ. Τα δεδομένα συλλέγονται από τη Μονάδα Παρακολούθησης Υγείας και προέρχονται από όλες τις μαιευτικές κλινικές, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, εστιάζοντας στην πρακτική του θηλασμού κατά τις πρώτες 48 ώρες μετά τον τοκετό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Με τέσσερα χρόνια καθυστέρηση προχωρά η τροποποίηση του νόμου για δωμάτια θηλασμού σε χώρους εργασίας
Αναφερόμενη στην εξέλιξη και διατήρηση του θηλασμού, σύμφωνα με τις συστάσεις του ΠΟΥ, η κα. Γρηγοριάδου τόνισε πως «οι μανούλες είναι καλό να θηλάζουν αποκλειστικά για τους πρώτους έξι μήνες. Όμως, οι πρώτες 48 ώρες είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς είναι το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η μητέρα εισάγεται στη διαδικασία του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού και, φεύγοντας από το μαιευτήριο, γνωρίζουμε την πρόθεση που έχει για τη συνέχιση της πρακτικής».
Η ίδια προσέθεσε ότι «τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξητική τάση ως προς την επιθυμία των μητέρων να θηλάσουν, σε σημαντικό ποσοστό, με την έξοδό τους από το μαιευτήριο. Στόχος μας, ως Εθνική Επιτροπή, είναι να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο αυτό το ποσοστό και να αναπτύξουμε πολιτικές που ενισχύουν ουσιαστικά τις μητέρες, ώστε να θηλάζουν σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις του ΠΟΥ».
Παράλληλα, η κ. Γρηγοριάδου επισήμανε ότι πρόσφατα τροποποιήθηκε η νομοθεσία, η οποία καθιστά υποχρεωτική την πρόβλεψη δωματίου μητρικού θηλασμού στον χώρο εργασίας για τις εργαζόμενες θηλάζουσες, ενώ στους δημόσιους χώρους ορίζεται η δημιουργία μόνιμων δωματίων. Ανεξάρτητα, ωστόσο, από τη νέα ρύθμιση, από το 2018 ισχύει διάταξη που προστατεύει τις μητέρες, δίνοντάς τους το δικαίωμα να θηλάζουν οπουδήποτε, απαγορεύοντας σε οποιονδήποτε να τις παρεμποδίσει. Οποιαδήποτε παρακώλυση συνιστά ποινικό αδίκημα.
Αναλύοντας περαιτέρω το ζήτημα της δημιουργίας δωματίων θηλασμού, ανέφερε: «Μέσα από τη νέα νομοθεσία προβλέπεται συγκεκριμένος χρόνος προετοιμασίας. Ήδη, ως Υπουργείο Υγείας, έχουμε ξεκινήσει την ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων φορέων, ώστε να είναι έτοιμοι εντός 12 μηνών. Πλέον, αποτελεί υποχρέωση του εργοδότη να διασφαλίσει ότι, αν η μητέρα επιθυμεί να χρησιμοποιήσει ειδικό χώρο για άντληση μητρικού γάλακτος ή για να θηλάσει, αυτός ο χώρος θα είναι καθορισμένος και κατάλληλος».
Υπογράμμισε επίσης την ανάγκη να αποφεύγεται η χρήση ακατάλληλων χώρων, όπως οι τουαλέτες, για θηλασμό. «Ο θηλασμός είναι μία από τις πιο υγιεινές και φυσικές διαδικασίες, η οποία απαιτεί καθαρούς, ασφαλείς και αξιοπρεπείς χώρους», δήλωσε, προσθέτοντας ότι ήδη αρκετές εταιρείες έχουν έρθει σε επαφή με την Επιτροπή για τη δημιουργία σταθερών δωματίων θηλασμού στις εγκαταστάσεις τους.
Όσον αφορά τους δημόσιους χώρους, για τους οποίους ισχύει η υποχρέωση δημιουργίας σταθερών δωματίων θηλασμού, η κ. Γρηγοριάδου διευκρίνισε ότι «υπάρχει συγκεκριμένος κατάλογος και μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2026 θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί τα δωμάτια. Έχουμε αποστείλει σχετικές επιστολές και προγραμματίζεται ενημερωτική εκστρατεία, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι να είναι εντός των καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων».
Σε ό,τι αφορά τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες ενίσχυσης της στήριξης των θηλαζουσών μητέρων, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην Εθνική Στρατηγική για την Υποστήριξη, Προστασία και Προαγωγή του Μητρικού Θηλασμού. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει σειρά δράσεων, όπως την ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών, τη στήριξη των μητέρων αλλά και τη διασφάλιση της δυνατότητας διατήρησης του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού για τους πρώτους έξι μήνες ζωής του βρέφους.
«Πέραν τούτου», συνέχισε, «γίνεται προσπάθεια να διαμορφωθεί μια κοινωνία φιλική προς τον θηλασμό. Πρόσφατα, έχουμε αναρτήσει στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας, κάτω από την Επιτροπή Μητρικού Θηλασμού, ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο αφορά την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση παιδιών προδημοτικής και δημοτικής εκπαίδευσης για τον μητρικό θηλασμό. Στόχος είναι να ενισχυθεί η ορατότητα και να εμπεδωθεί από μικρή ηλικία ότι ο θηλασμός αποτελεί τον φυσιολογικό και βέλτιστο τρόπο διατροφής του βρέφους».
Καταλήγοντας, η κ. Γρηγοριάδου υπογράμμισε: «Η παγκόσμια προσπάθεια επικεντρώνεται στην ενίσχυση των συστημάτων υγείας, ώστε να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των θηλαζουσών. Όταν μια μητέρα αποφασίζει ότι θέλει να θηλάσει, οφείλουμε να τη στηρίξουμε ώστε να μπορέσει να πετύχει τον στόχο της».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Μονάδας Παρακολούθησης της Υγείας, κατά μέσο όρο, το 90% των νεογέννητων κάθε χρόνο θήλασαν (είτε αποκλειστικά είτε μεικτά) κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη μαιευτική μονάδα. Το ποσοστό αποκλειστικού μητρικού θηλασμού ανήλθε στο 37,6% για το έτος 2020, στο 28,0% για το 2021, στο 24,4% για το 2022 και στο 27,1% για το 2023.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το Υπουργικό ενέκρινε νομοσχέδια για τη δημιουργία δωματίων μητρικού θηλασμού στην εργασία
