Η σωστή διατροφική φροντίδα μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας σε ογκολογικούς ασθενείς με εντερικές στομίες.Εντερική στομία είναι χειρουργική τεχνητή δίοδος από το υγιές άκρο του εντέρου διαμέσου του κοιλιακού τοιχώματος προς το εξωτερικό περιβάλλον. Οι στομίες μπορεί να δημιουργηθούν στο λεπτό έντερο (ειλεοστομία) ή παχύ έντερο (κολοστομία).
O ρόλος του Κλινικού Διαιτολόγου
Ο Κλινικός Διαιτολόγος είναι επαγγελματίας υγείας εξειδικευμένος σε θέματα διατροφής, που μπορεί, μετά από αξιολόγηση, να παρέχει επιστημονικά τεκμηριωμένες και εξατομικευμένες διατροφικές παρεμβάσεις. Στόχος του είναι να αντιμετωπίζει διατροφικά προβλήματα και να βοηθά στην προσαρμογή της διατροφής στις ανάγκες κάθε ασθενούς.
Οι διαιτολόγοι που εργάζονται στον ΠΑΣΥΚΑΦ είναι εγγεγραμμένοι Κλινικοί Διαιτολόγοι με εξειδίκευση σε ογκολογικά περιστατικά, γεγονός που τους επιτρέπει να παρέχουν στοχευμένη υποστήριξη σε άτομα που βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου ή θεραπείας.
Εντερικές Στομίες & Διατροφικές Ανησυχίες
Οι κύριες διατροφικές ανησυχίες σε ασθενείς με στομίες είναι η απώλεια υγρών, ηλεκτρολυτών και η ανεπαρκής απορρόφηση βιταμινών και θρεπτικών συστατικών, αυξάνοντας το ρίσκο για διατροφικές ελλείψεις, διαταραχή επιπέδων ηλεκτρολυτών, ακούσια απώλεια σωματικού βάρους και υποθρεψίας.
Βασικές Διατροφικές Οδηγίες
Ακολουθώντας τις πιο κάτω διατροφικές συστάσεις σε συνδυασμό με εξατομικευμένες οδηγίες από εξειδικευμένο Κλινικό Διαιτολόγο το ρίσκο για τις πιο πάνω επιπλοκές μπορεί να μειωθεί σημαντικά.
- Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων κατά την διάρκεια της ημέρας
- Καλή μάσηση του φαγητού
- Επαρκής ενυδάτωση
- Για τις πρώτες 4-6 βδομάδες μετεγχειρητικά ακολουθήστε διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη (εάν δεν υπάρχει αντένδειξη).
Συγκεκριμένα αποφύγετε ολικής αλέσεως προϊόντα, ωμά και ινώδη φρούτα / λαχανικά με φλούδα, σπόρια, ξηρούς καρπούς, ποπκορν, αποξηραμένα φρούτα, όσπρια, φασόλια
Επιλέξτε άπαχα μαλακά κρεατικά, μαγειρεμένα/μαλακά/πολτοποιημένα λαχανικά (χωρίς φλούδα), μαλακά ώριμα φρέσκα ή ψημένα φρούτα (χωρίς φλούδα), κονσερβοποιημένα φρούτα, βελουδένια αλείμματα ξηρών καρπών, λευκά ζυμαρικά
- Μετά τις 4-6 βδομάδες μετεγχειρητικά ξεκινήστε την σταδιακή επανένταξη τροφών υψηλότερης περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες με βάση την ατομική ανεκτικότητα σας
Επανεντάξετε ένα καινούργιο τρόφιμο την φορά και παρακολουθείστε για συμπτώματα μη ανεκτικότητας όπως συμπτώματα απόφραξης στομίας (μειωμένες εκκρίσεις, κοιλιακό άλγος, μετεωρισμός κλπ.*)
*Εάν παρατηρήσετε τα πιο πάνω συμπτώματα: επικοινωνήστε άμεσα με την ιατρική σας ομάδα
Διατροφική Διαχείριση Συμπτωμάτων
Ένα από τα κυριότερα συμπτώματα (πιο συχνά παρουσιάζεται σε ειλεοστομίες) είναι ο υψηλός όγκος εκκρίσεων μέσω της στομίας, όπου υπερβαίνει το 1.5 λίτρο εκκρίσεων ανά 24 ώρες, προκαλώντας αρνητικές επιπλοκές στην ποιότητα ζωής, ογκολογικής θεραπείας και διατροφικής κατάστασης του ασθενούς (όπως αφυδάτωση, αναστάτωση επιπέδων ηλεκτρολυτών, διατροφικές ελλείψεις κλπ.).
Για την διαχείριση των υψηλών όγκων εκκρίσεων συνιστάται:
- Περιορισμός κατανάλωσης υποτονικών υγρών (νερό, τσάι, καφέ, χυμό) σε 500-1500 ml την ημέρα
- Κατανάλωση διαλύματος επανυδάτωσης (‘’rehydration solution’’) (συμβουλευτείτε εξειδικευμένο Κλινικό Διαιτολόγο)
- Αυστηρό βιοχημικό έλεγχο από την ιατρική ομάδα
- Φαρμακευτική αγωγή με βάση την συμβουλή της ιατρικής / ογκολογικής ομάδας
- Διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες
- Συμπλήρωμα ολοκληρωμένης πολυβιταμίνης ή/και εξειδικευμένα ροφήματα διατροφικής υποστήριξης (συμβουλευτείτε εξειδικευμένο Κλινικό Διαιτολόγο)
Η ολιστική διατροφική αξιολόγηση και παρέμβαση από εξειδικευμένο Κλινικό Διαιτολόγου έχει στόχο την διαχείριση των συμπτωμάτων και υψηλού όγκο εκκρίσεων μέσω της εντερικής στομίας, την επαναφορά μιας ισορροπημένης διατροφικής ρουτίνας και διατήρηση βέλτιστης διατροφικής κατάστασης και ποιότητας ζωής του ασθενούς περιεγχειρητικά.
Οι Κλινικοί Διαιτολόγοι – Συνεργάτες του ΠΑΣΥΚΑΦ έχουν στενή συνεργασία και επικοινωνία με την Πολυθεματική Ιατρική – Ογκολογική ομάδα για άμεση και αποτελεσματική διαχείριση των συμπτωμάτων και προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν μετά από δημιουργία εντερικής στομίας.
Αν θέλετε να ενημερωθείτε και να πάρετε εξειδικευμένες πληροφορίες και στήριξη για θέματα που αφορούν την διατροφή στα άτομα με εμπειρία καρκίνου, μπορείτε να καλέστε στο 77771986 και να μιλήσετε με την Υπηρεσία Διατροφικής Υποστήριξης του ΠΑΣΥΚΑΦ.
Υπηρεσία Διατροφικής Υποστήριξης ΠΑΣΥΚΑΦ
Στέφανη Αγγελίδου
Κλινική Διαιτολόγος, RD (UK)
MSc Advanced Dietetic Practice (UK)
Εξειδίκευση στην Ογκολογία και Γαστρεντερολογία
Βιβλιογραφία:
England, C., Mitchell, A., and Atkinson, C. (2022) Diet after ileostomy study: an observational study describing dietary intake and stoma-related symptoms in people with an ileostomy. Journal of Human Nutrition and Dietetics 36(4): 1600-1612.
Intermountain Healthcare (2018) Ostomy. Available at: https://intermountainhealthcare.org/services/wound-care/wound-care/conditions/ostomy
Michońska, I. et al. (2023) Nutritional issues faced by patients with intestinal stoma: a narrative review. Journal of Clinical Medicine 12(2): 510.
Nightingale, J.M.D. (2022) How to manage a high-output stoma. Frontline Gastroenterology 13: 140-151.
