Η Κύπρος μέσω της Διεύθυνσης Ανώτερης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, συμμετείχε για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή Έρευνα Παρακολούθησης Αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης «EUROGRADUATE 2022». Στην έρευνα έλαβαν μέρος περισσότεροι από 170.000 απόφοιτοι/ες από 18 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, συμπεριλαμβανομένων και αποφοίτων Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου, των ακαδημαϊκών ετών 2016/17 (πέντε χρόνια μετά την αποφοίτηση – Τ+5) και 2020/21 (έναν χρόνο μετά – Τ+1). Η συλλογή δεδομένων στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε την περίοδο Ιανουαρίου–Απριλίου 2022 μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Οι απόφοιτοι/ες έλαβαν εξατομικευμένους συνδέσμους από τα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης στα οποία είχαν φοιτήσει, για πρόσβαση στο ερωτηματολόγιο της έρευνας, ενώ η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων έγινε ανώνυμα, διασφαλίζοντας την εμπιστευτικότητα των απαντήσεων.
Η εν λόγω έρευνα δίνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα άμεσης σύγκρισης των αποφοίτων Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου με τους/τις απόφοιτους/ες Ανώτερης Εκπαίδευσης άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Η Έκθεση Αποτελεσμάτων φωτίζει σημαντικές πτυχές της εμπειρίας των αποφοίτων από τις σπουδές τους στην Ανώτερη Εκπαίδευση, τη μετάβασή τους από τις σπουδές στην αγορά εργασίας, την αντιστοιχία μεταξύ σπουδών και εργασίας και την κινητικότητα μετά την αποφοίτησή τους από την Ανώτερη Εκπαίδευση. Τα ευρήματα της έρευνας παρέχουν πληροφόρηση, τόσο για τις ευκαιρίες, όσο και για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι απόφοιτοι/ες των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου και αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για την ανάπτυξη αποτελεσματικών εκπαιδευτικών αλλά και εργασιακών πολιτικών.
Σύγκριση αποφοίτων Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου και αποφοίτων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Ευρωπαϊκής Έρευνας «EUROGRADUATE 2022»:
Σπουδές:
Ικανοποίηση από τις σπουδές στην Ανώτερη Εκπαίδευση: Η Κύπρος καταλαμβάνει την υψηλότερη θέση ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ως προς τον βαθμό ικανοποίησης των αποφοίτων από τις σπουδές τους στην Ανώτερη Εκπαίδευση, τόσο στην ομάδα Τ+1 (ένα έτος μετά την αποφοίτηση) όσο και στην ομάδα Τ+5 (πέντε έτη μετά την αποφοίτηση). Οι απόφοιτοι/ες προγραμμάτων σπουδών πτυχιακού επιπέδου, αλλά και οι απόφοιτοι/ες προγραμμάτων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου, εκφράζουν πολύ υψηλό επίπεδο ικανοποίησης από τις σπουδές τους.
Απόκτηση εργασιακής εμπειρίας κατά τη διάρκεια των σπουδών: Η απόκτηση εργασιακής εμπειρίας — μέσω πρακτικής άσκησης, τοποθέτησης στην αγορά εργασίας ή πλήρους/μερικής απασχόλησης — αποτελεί ευρέως διαδεδομένη πρακτική στις περισσότερες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Στην Κύπρο, ωστόσο, μικρότερο ποσοστό αποφοίτων δηλώνουν ότι απέκτησαν εργασιακή εμπειρία κατά τη διάρκεια των σπουδών τους (48% το 2016/17 και 62% το 2020/21) σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (85%). Το εύρημα αυτό αναδεικνύει την ανάγκη για συμπερίληψη της πρακτικής άσκησης σε Προγράμματα Σπουδών των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης και την ανάγκη ενίσχυσης των συνεργασιών μεταξύ των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης και των εργοδοτών.
Περιβαλλοντική βιωσιμότητα: Τα θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας είναι σε μεγαλύτερο βαθμό ενσωματωμένα στα Προγράμματα Σπουδών των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα, ποσοστό 33% των αποφοίτων του 2016/17 και 37% των αποφοίτων του 2020/21, δήλωσαν ότι διδάχθηκαν σε μεγάλο ή πολύ μεγάλο βαθμό θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που κυμαίνεται μεταξύ 19% και 29%. Η Κύπρος παρουσιάζει ενισχυμένη ενσωμάτωση θεμάτων περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και αειφορίας στα προγράμματα σπουδών των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου.
Απασχόληση:
Συμμετοχή στην αγορά εργασίας: Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα «EUROGRADUATE 2022». Πέντε χρόνια μετά την αποφοίτηση (Τ+5), το ποσοστό απασχόλησης ανέρχεται σε 94%, έναντι 91% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Αντίθετα, στην ομάδα των αποφοίτων ενός έτους μετά την αποφοίτηση (Τ+1), το ποσοστό είναι χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (73%, έναντι 80% στην Ε.Ε.), γεγονός που καταδεικνύει καθυστέρηση στην αρχική ένταξη των αποφοίτων στην αγορά εργασίας.
Ικανοποίηση από την εργασία: Οι απόφοιτοι/ες στην Κύπρο από Προγράμματα Σπουδών επιπέδου Πτυχίου (Bachelor) στην Κύπρο, δηλώνουν μεγαλύτερη εργασιακή ικανοποίηση από τους/τις απόφοιτους/ες Προγραμμάτων Σπουδών επιπέδου Master. Αυτό το εύρημα έρχεται σε αντίθεση με το μοτίβο που παρατηρείται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι απόφοιτοι/ες Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων εμφανίζουν τον ίδιο ή μεγαλύτερο βαθμό εργασιακής ικανοποίησης από τους/τις απόφοιτους/ες επιπέδου Πτυχίου. Tο συγκεκριμένο εύρημα ίσως να συνδέεται με την καλύτερη αντιστοιχία μεταξύ Πτυχίου και εργασίας από ό,τι μεταξύ Master και εργασίας.
Απολαβές: Οι απόφοιτοι/ες των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου καταγράφουν από τα χαμηλότερα επίπεδα ωρομισθίων αποδοχών στην Ευρώπη, μαζί με τους/τις απόφοιτους/ες Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Βουλγαρίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβακίας.
Αντιστοίχιση σπουδών και εργασίας:
Κάθετη αντιστοιχία: Η Κύπρος παρουσιάζει ένα διαφορετικό προφίλ σε σχέση με τις υπόλοιπες συμμετέχουσες στην έρευνα ευρωπαϊκές χώρες, ως προς την αντιστοίχιση του επιπέδου του τίτλου σπουδών με το επίπεδο που απαιτείται από τη θέση εργασίας (vertical match). Συγκεκριμένα, οι απόφοιτοι/ες επιπέδου Πτυχίου (Bachelor) στην Κύπρο, εμφανίζουν πολύ υψηλά ποσοστά αντιστοίχισης ανάμεσα στο επίπεδο των σπουδών τους και στο επίπεδο σπουδών που απαιτεί η θέση εργασίας τους. Αντίθετα, οι απόφοιτοι/ες επιπέδου Master, αναφέρουν χαμηλότερη αντιστοίχιση, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου 40%) θεωρεί ότι η εργασία του/της θα μπορούσε να εκτελεστεί από κατόχους επιπέδου Πτυχίου. Το φαινόμενο αυτό υποδηλώνει περιορισμένη αξιοποίηση των δεξιοτήτων και προσόντων των αποφοίτων Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων από την κυπριακή αγορά εργασίας. Οι απόφοιτοι/ες Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά αντιστοίχισης επιπέδου σπουδών και εργασίας από τους κατόχους Πτυχίου.
Οριζόντια αντιστοιχία: Η οριζόντια αντιστοίχιση αφορά στο κατά πόσον το πεδίο σπουδών έχει συνάφεια με το αντικείμενο της εργασίας των αποφοίτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας «EUROGRADUATE 2022», περίπου δύο στους τρεις (≈65%) απόφοιτους/ες στην Ευρώπη, δηλώνουν ότι εργάζονται σε θέση σχετική με το πεδίο σπουδών τους. Στην Κύπρο, τα ποσοστά οριζόντιας αντιστοίχισης είναι παρόμοια ή ελαφρώς χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Διεθνής κινητικότητα μετά την αποφοίτηση: Μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό Κυπρίων αποφοίτων — λιγότερο από 10% — δηλώνουν ότι ζουν ή εργάζονται σε άλλη χώρα μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στην Ανώτερη Εκπαίδευση. Ο αντίστοιχος μέσος όρος των 18 χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα «EUROGRADUATE 2022» ανέρχεται σε περίπου 18%–20%. Η Κύπρος, μαζί με την Ελλάδα και την Ουγγαρία, καταγράφει τα χαμηλότερα ποσοστά διεθνούς κινητικότητας αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης, μεταξύ όλων των συμμετεχουσών χωρών. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Εσθονία, η Γερμανία, η Πορτογαλία και η Σλοβενία, τα ποσοστά διεθνούς κινητικότητας είναι διπλάσια ή και τριπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Συμπέρασμα
Τα αποτελέσματα της Ευρωπαϊκής Έρευνας Παρακολούθησης Αποφοίτων «EUROGRADUATE 2022» προσφέρουν μια συγκριτική εικόνα της πορείας των αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου μετά την ολοκλήρωση των σπουδών, αλλά και των εμπειριών και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν, σε σύγκριση με τους/τις απόφοιτους/ες άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Τα αποτελέσματα της έρευνας «EUROGRADUATE 2022» επιβεβαιώνουν ότι η Κύπρος διαθέτει ένα ποιοτικό σύστημα Ανώτερης Εκπαίδευσης, το οποίο φαίνεται ότι χρειάζεται στοχευμένες πολιτικές για ενίσχυση της σύνδεσής του με την αγορά εργασίας και της κινητικότητας των αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας θα συμβάλλουν ουσιαστικά στον σχεδιασμό τεκμηριωμένων πολιτικών, τόσο από το κράτος όσο και από τα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης, για την περαιτέρω αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο.
Η συγκριτική Έκθεση Αποτελεσμάτων είναι διαθέσιμη στον σύνδεσμο https://skilltracking.highereducation.ac.cy/reports-eurograduate/.
