Σωρεία προβλημάτων φαίνεται να αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες περιπτέρων, την ώρα που η νομοθεσία στην οποία περιλαμβάνονται εξακολουθεί να βρίσκεται σε πλήρη αδράνεια από το 2015, ενώ υποστηρίζουν ότι οι έλεγχοι αδειών λειτουργίας δεν πραγματοποιούνται στον βαθμό που θα απαιτούσε η ομαλή λειτουργία της αγοράς, ώστε να αποτρέπονται τα ανεξέλεγκτα ανοίγματα παράνομων υποστατικών, υπό την ομπρέλα των περιπτέρων.
Τα ζητήματα αυτά θα τεθούν προς συζήτηση σήμερα ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου, με στόχο να εξευρεθούν συγκεκριμένες λύσεις και ενέργειες οι οποίες πρέπει να προωθηθούν, ώστε να δίδεται η δυνατότητα στους περιπτερούχους να λειτουργούν απρόσκοπτα και χωρίς καμία ανησυχία για την επιβίωσή τους. Από τα κυριότερα προβλήματα που φαίνεται να αντιμετωπίζουν είναι η αυθαίρετη παροχή αδειών για καπνικά προϊόντα, χωρίς κανένα ουσιαστικό έλεγχο, καθώς και οι μηδενικοί έλεγχοι κατοχής αδειών λειτουργίας και υγειονομίας από όσους διαθέτουν πρόχειρες εγκαταστάσεις και πωλούν προϊόντα χωρίς καμία έγκριση, γεγονός που δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά.
Σε δηλώσεις του στον REPORTER ο πρόεδρος του ΣΥ.ΚΑ.ΔΕ, Ανδρέας Θεοδούλου, εξήγησε πως «ο Σύνδεσμος Καταστημάτων Διαρκούς Εξυπηρέτησης (ΣΥ.ΚΑ.ΔΕ), μέλος του ΚΕΒΕ από το 2004, εκπροσωπεί περισσότερα από 120 μέλη και αποτελεί τη μεγαλύτερη και πλέον αντιπροσωπευτική οργάνωση του κλάδου. Τα περίπτερα, μικρομεσαίες κυρίως οικογενειακές επιχειρήσεις, εργοδοτούν πέραν του 70% των εργαζομένων του τομέα και αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας των πολιτών, διασφαλίζοντας αδιάλειπτη εξυπηρέτηση και πρόσβαση σε βασικά αγαθά. Παρά το μικρό τους μέγεθος, λειτουργούν ως πυλώνες κοινωνικής συνοχής και ζωντανά κύτταρα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας».
Παρά τις διαρκώς δυσκολότερες συνθήκες, όπως επισήμανε «τα μέλη μας συνεχίζουν να στηρίζουν την τοπική κοινωνία με προσωπικό και οικονομικό κόστος. Η λειτουργία τους βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε οικογενειακή εργασία, λόγω της μεγάλης έλλειψης εργατικού δυναμικού, ενώ επωμίζονται εξαντλητικά ωράρια και υψηλό επιχειρηματικό ρίσκο σε ένα περιβάλλον ολοένα και πιο ανταγωνιστικό. Παρότι η φιλελευθεροποίηση του ωραρίου εφαρμόστηκε χωρίς τη συμφωνία μας, τα περίπτερα προσαρμόστηκαν με μεγάλες θυσίες στα νέα δεδομένα».
Επιπρόσθετα ο κ. Θεοδούλου σημείωσε πως «σήμερα ο κλάδος αντιμετωπίζει τρεις κύριες προκλήσεις που απαιτούν άμεση προσοχή. Πρώτον, οι υψηλές χρεώσεις από παρόχους πληρωμών αποτελούν δυσανάλογο βάρος για επιχειρήσεις πολύ χαμηλού περιθωρίου κέρδους».
Δεύτερον, όπως είπε, «το λαθρεμπόριο καπνικών έχει λάβει εκτεταμένη μορφή: 12,8% των τσιγάρων, 52,6% του καπνού για στριφτά και τουλάχιστον 25% των θερμαινόμενων προϊόντων διακινούνται παράνομα, οδηγώντας σε απώλεια €50 εκατομμυρίων ετησίως στα δημόσια έσοδα και σε κλείσιμο άνω των 600 περιπτέρων την τελευταία δεκαετία. Η ύπαρξη εσωτερικού «συνόρου» 300 χιλιομέτρων με μη κοινοτικό έδαφος καθιστά επιτακτική την αυστηροποίηση των ποινών και την ενίσχυση των ελέγχων. Επιπλέον, η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μεγάλες αυξήσεις στους φόρους καπνικών προϊόντων – που θα ανέβαζε τις τιμές σε €7–€7,50 για τσιγάρα και περίπου €13 για καπνό – θα ενίσχυε δραματικά το λαθρεμπόριο από τα κατεχόμενα και θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο τη βιωσιμότητα εκατοντάδων επιχειρήσεων.
Τρίτον, συνέχισε ο κ. Θεοδούλου, «το ενεργειακός κόστος αποτελεί πλέον καθοριστικό παράγοντα επιβίωσης. Τα περίπτερα, ως επιχειρήσεις με συνεχή λειτουργία και ψυκτικές ανάγκες, επιβαρύνονται δυσανάλογα, ενώ οι διαδικασίες για ανάπτυξη λύσεων εξοικονόμησης ενέργειας ή ένταξης σε σχέδια στήριξης παραμένουν αργές και γραφειοκρατικές. Η καθυστέρηση στις εγκρίσεις, στις διασυνδέσεις και στη χρηματοδότηση ενεργειακών παρεμβάσεων στερεί από μικρές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να μειώσουν το λειτουργικό τους κόστος και να παραμείνουν βιώσιμες».
Παράλληλα κάλεσε το κράτος «να λάβει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κυπριακής αγοράς, να αξιολογήσει σοβαρά το αυξημένο ρίσκο περαιτέρω παράνομου εμπορίου, να επιταχύνει τις διαδικασίες για ενεργειακές και λοιπές στηρίξεις και να εξετάσει ρεαλιστικές λύσεις, όπως παράταση ή σταδιακή εφαρμογή των αυξήσεων, ώστε να προστατευθεί αποτελεσματικά ο νόμιμος κλάδος».
Από πλευράς ΚΕΒΕ ο Ανδρέας Αλέξη σημείωσε πως «τα περίπτερα αποτελούν πράγματι μικρές, τοπικές επιχειρηματικές μονάδες γειτονιάς, με συνεχή εξυπηρέτηση και άμεση πρόσβαση σε προϊόντα καθημερινής και έκτακτης ανάγκης. Εξυπηρετούν κατοίκους χωρίς ιδιωτικό μέσο, ηλικιωμένους και ευάλωτες ομάδες, εργαζόμενους σε βραδινά ή κυλιόμενα ωράρια, καθώς και οικογένειες με μη προγραμματισμένες ανάγκες».
Επισήμανε ότι «δεν πρόκειται απλώς για εμπορικά σημεία, αποτελούν πυλώνες εξυπηρέτησης και κοινωνικής συνοχής, με λειτουργία που υπερβαίνει τον στενό εμπορικό σκοπό. Ο κλάδος εντάσσεται στον ευρύτερο τομέα του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, ο οποίος συνεισφέρει περίπου 18% του ΑΕΠ της χώρας, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στα δημόσια έσοδα μέσω ΦΠΑ κ.ά. Επιπλέον, στηρίζει σημαντικό μέρος των έμμεσων εσόδων του κράτους μέσω της κατανάλωσης που περνά από τα μικρά σημεία λιανικής».
Παράλληλα, ο κ. Αλέξη υπογράμμισε πως «ο κλάδος δημιουργεί θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο, προσφέροντας ευέλικτη απασχόληση σε φοιτητές, νέους, άτομα χαμηλών προσόντων ή με ανάγκη μη τυπικού ωραρίου, ενώ διατηρεί την οικογενειακή επιχειρηματικότητα και αποτρέπει την ανεργία και κοινωνική περιθωριοποίηση».
Οι περιπτερούχοι, είπε, «βρίσκονται σήμερα υπό ισχυρή οικονομική πίεση, εξαιτίας του υψηλού ενεργειακού κόστους και της προτεινόμενης αυξημένης φορολογίας στα καπνικά προϊόντα, τα οποία αποτελούν τον βασικό πυλώνα εσόδων τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Βουλή και οι αρμόδιες υπηρεσίες καλούνται να εξετάσουν ένα στοχευμένο πλαίσιο στήριξης, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και συνέχιση της λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών».
Σε σχέση με τα ωράρια λειτουργίας, ξεκαθάρισε πως «το Ανώτατο Δικαστήριο, με απόφασή του στις 3/12/2015, έκρινε ότι η αποκλειστική αρμοδιότητα καθορισμού των ωραρίων ανήκει στην Εκτελεστική Εξουσία, δηλαδή στην εκάστοτε Κυβέρνηση. Η οποιαδήποτε νομοθετική παρέμβαση της Βουλής στο ζήτημα συνιστά παραβίαση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της διάκρισης των εξουσιών και είναι αντισυνταγματική. Ως εκ τούτου, η παρούσα συζήτηση στην Επιτροπή δεν εδράζεται σε αρμοδιότητα του σώματος»
Τυχόν πισωγύρισμα στο καθεστώς ωραρίων, όπως επισήμανε, «θα επιφέρει μείωση του κύκλου εργασιών του λιανικού εμπορίου και κατά συνέπεια μείωση στο ΑΕΠ, μείωση της απασχόλησης, περιορισμό της εξυπηρέτησης του σύγχρονου καταναλωτή και ανατροπή στη συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Η αγορά έχει ήδη ρυθμίσει από μόνη της τη λειτουργία της και ενδεικτικά η Κυριακή αποτελεί τη δεύτερη ημέρα σε τζίρο για το λιανικό εμπόριο, κάτι που επιβεβαιώνει τη ζήτηση και την ανάγκη για ευελιξία. Ως εκ τούτου η οποιαδήποτε τροποποίηση θα διακινδύνευε την ευστάθεια ενός κλάδου που απασχολεί 80.000 εργαζομένους και αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη συνεισφορά στο ΑΕΠ μετά τον τουρισμό. Η φιλελευθεροποίηση του ωραρίου έχει ενισχύσει σημαντικά τη λειτουργία της αγοράς και την εξυπηρέτηση του πολίτη».
Μιλώντας στον REPORTER ο πρόεδρος του Νέου Συνδέσμου Περιπτεριούχων, Σπύρος Ξυναρής, ανέφερε πως «έχουμε σοβαρό πρόβλημα με τα καπνικά προϊόντα, αφού δίδονται αυθαίρετα άδειες, δημιουργώντας μία χαοτική κατάσταση. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα καπνικά προϊόντα πωλούνται είτε μέσω περιπτέρων είτε ειδικών καταστημάτων πώλησης καπνού, ενώ στην Κύπρο η πώληση γίνεται ανεξέλεγκτα και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές ανάγκες της αγοράς».
Παράλληλα τόνισε ότι σε αυτό περιλαμβάνεται και το μεγάλο πρόβλημα με το λαθρεμπόριο, το οποίο γίνεται τόσο μέσω των κατεχομένων όσο και μέσω διαδικτύου, κυρίως σε ό,τι αφορά τα καπνικά προϊόντα τα οποία, όπως υπογράμμισε, «θα πρέπει να πωλούνται μόνο στα περίπτερα και οποιοσδήποτε περιπτερούχος παρανομεί να μην του επιτρέπεται ποτέ ξανά η έκδοση άδειας. Δυστυχώς, είμαστε ακόμη σε συζητήσεις και δεν έχει ληφθεί καμία ολοκληρωμένη απόφαση».
Επίσης, ο κ. Ξυναρής αναφέρθηκε στις περιπτώσεις παράνομων πωλήσεων σακουλιών νικοτίνης, από τα οποία, όπως κατήγγειλε πριν από λίγους μήνες υπήρξε περιστατικό κατανάλωσης από νεαρό που κατέληξε στο νοσοκομείο. Επέμεινε εξάλλου ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα «πρέπει να συμπεριληφθούν στα καπνικά προϊόντα, όπως γίνεται και σε άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα και η Σουηδία, ώστε να υπάρξει σωστός έλεγχος και να πωλούνται πιο ασφαλή προϊόντα που να προστατεύουν τους καταναλωτές».
Επισήμανε ακόμα ότι εδώ και αρκετά χρόνια βρίσκονται σε αναμονή της απόφασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αύξηση των τιμών στα καπνικά προϊόντα, κάτι που, όπως τόνισε, ενδεχομένως να αυξήσει ακόμη περισσότερο το λαθρεμπόριο. «Άρα τα καπνικά προϊόντα αποτελούν ένα ζήτημα το οποίο αν δεν ληφθούν σωστές αποφάσεις και δεν νομοθετηθεί επαρκώς, θα προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα σε προϊόντα που είναι ξεκάθαρα είδη τα οποία πρέπει να πωλούνται μόνο μέσω των περιπτέρων».
Περαιτέρω, ανέφερε ότι η κατάσταση βρίσκεται πλέον εντελώς εκτός ελέγχου, ειδικά σε ό,τι αφορά στο διαδίκτυο, αφού, όπως είπε, «ο καθένας μπορεί να πουλάει ό,τι θέλει χωρίς έλεγχο. Φτάσαμε στο σημείο από τα περίπου 1450 περίπτερα, τουλάχιστον τα 600 να έχουν κλείσει με αποτέλεσμα να καταστρέφονται οικογένειες συνεχώς, αφού σήμερα λειτουργούν μόλις 850, αριθμός που αποτυπώνει το μέγεθος της κατάρρευσης».
Μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί η νομοθεσία
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα τα οποία αναμένεται να θέσει κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή Εμπορίου είναι η αδράνεια της νομοθεσίας περί Βοηθών Καταστημάτων που υπάγονται τα περίπτερα, και η οποία από το 2006 δεν έχει τροποποιηθεί. Όπως εξήγησε, «από το 2015 που υπήρξαν διαφωνίες μεταξύ νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας για τα ωράρια των καταστημάτων μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει οποιαδήποτε άλλη κίνηση, ενώ η νομοθεσία που υπάρχει παραμένει σε πλήρη αδράνεια. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, πουλάει ό,τι θέλει και η αγορά έχει μετατραπεί σε μία πραγματική ζούγκλα μέσα στην οποία στο τέλος της ημέρας υποφέρουν όλοι. Κανένας δεν ελέγχει, γίνονται καταγγελίες για ζητήματα που περιλαμβάνονται στη νομοθεσία, όμως δεν γίνεται τίποτα και η κατάσταση παραμένει στάσιμη».
Την ίδια ώρα υπέδειξε πως «ο νόμος για τα ωράρια αναφέρει ότι το περίπτερο ανήκει σε συγκεκριμένη κατηγορία καταστήματος και ότι σε αυτό επιτρέπεται η πώληση συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων με καθορισμένο ωράριο εργασίας, κάτι που σήμερα δεν εφαρμόζεται. Πρέπει να γίνει αναθεώρηση της νομοθεσίας, αφού έχουν αλλάξει πάρα πολλά δεδομένα, και να συμπεριληφθούν νέα επαγγέλματα και κατηγορίες επιχειρήσεων οι οποίες πρέπει να είναι αδειοδοτημένες για την κατηγορία στην οποία επιθυμούν να λειτουργούν. Δεν γίνεται ο καθένας να δρα ανεξέλεγκτα, επειδή δεν πραγματοποιούνται οι κατάλληλοι έλεγχοι αλλά και επειδή δεν έχει προχωρήσει η αναθεώρηση της νομοθεσίας».
Ο κ. Ξυναρής έθεσε και το ζήτημα των πρόχειρων κατασκευών, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «ξεφυτρώνουν παντού στην Κύπρο και πωλούν ανεξέλεγκτα προϊόντα χωρίς να ελέγχονται επαρκώς, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι κατέχουν άδειες πλανοδιοπωλών. Διερωτώμαι πώς δίδονται ακόμη και οι υγειονομικές άδειες, αφού έχουν φτάσει στην αντίληψή μας περιστατικά όπου καταναλωτές δηλητηριάστηκαν από προϊόντα που πωλούσαν τα συγκεκριμένα σημεία. Πρέπει να δοθούν εξουσίες στις τοπικές αρχές ώστε να μπορούν άμεσα να βάζουν λουκέτο σε τέτοιες περιπτώσεις και να προστατεύουν το κοινό συμφέρον».
Εισήγηση της Οργάνωσης, όπως υπογράμμισε, είναι «να δημιουργηθεί μητρώο επαγγελματιών στο οποίο να εγγράφεται ο κάθε ενδιαφερόμενος ώστε να μπορεί να εξασφαλίζει τις άδειες λειτουργίας του και να παρουσιάζει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά και έγγραφα για να ανοίγει μία επιχείρηση, ώστε να μπορέσει να αλλάξει επιτέλους η αγορά. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι ανοίγουν ανεξέλεγκτα επιχειρήσεις χωρίς κανένα ουσιαστικό έλεγχο στα προϊόντα που πωλούνται. Δεν μιλάμε για κατοχύρωση του επαγγέλματος, όμως αν μία περιοχή μπορεί να εξυπηρετεί πέντε περίπτερα, δεν γίνεται να δίδονται άδειες για δεκαπέντε, διότι αυτό οδηγεί σε πλήρη κατάρρευση της ισορροπίας».
Επισήμανε ακόμη ότι «όλοι οι επαγγελματίες έχουν εξασφαλίσει συγκεκριμένες άδειες για να μπορούμε να λειτουργούμε. Παρουσιάστηκε επίσης πρόβλημα με τα σκέπαστρα μπροστά από τα περίπτερα, με δήμους και κοινότητες να μην δίδουν αυτές τις άδειες με τη δικαιολογία ότι είναι παράνομα τοποθετημένα, την ώρα που οι καφετέριες και τα πρακτορεία στοιχημάτων δεν χρειάζονται οποιαδήποτε άδεια για την τοποθέτηση τέτοιων σκεπάστρων. Πρέπει να ληφθεί μία ξεκάθαρη απόφαση για το αν έχουμε το δικαίωμα να χρησιμοποιούμε τον χώρο πίσω από τα πεζοδρόμια ώστε να γνωρίζουμε τι ισχύει και να μην βρισκόμαστε συνεχώς σε αβεβαιότητα».
Καταλήγοντας σημείωσε ότι «στο τέλος της ημέρας δεν θα την πληρώσουν μόνο οι μικροί επιχειρηματίες, αλλά και οι μεγάλοι, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, αφού η αγορά δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς κανονισμούς και χωρίς ουσιαστική εποπτεία».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
