Από τη Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν και τη Γερμανία του Φρίντριχ Μερτς έως τη Βρετανία του Κιρ Στάρμερ, οι «ισχυροί» της Ευρώπης βυθίζονται σε μια ταυτόχρονη σπειροειδική κρίση στο εσωτερικό των χωρών τους, την ώρα που η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτοφανείς μεταπολεμικά προκλήσεις.
Κοινός παρονομαστής δεν είναι μόνο ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και η κλιμακούμενη ρωσική επιθετικότητα, εν μέσω της χαώδους εποχής Τραμπ 2.0 στις ΗΠΑ και στις διεθνείς σχέσεις.
Είναι επίσης η άνοδος και «κανονικοποίηση» της Ακροδεξιάς, εν μέσω μιας χιονοστιβάδας άλυτων οικονομικο-κοινωνικών προβλημάτων, που εντείνουν την λαϊκή δυσαρέσκεια και παγιώνουν στη συνείδηση των ψηφοφόρων ένα έλλειμμα ηγεσίας.
Αυτές τις ημέρες, την… τιμητική του -μέχρι να έρθει οσονούπω ξανά η σειρά των υπολοίπων- έχει ο Βρετανός πρωθυπουργός.
Προς επίρρωση, το ετήσιο συνέδριο των κεντροαριστερών Εργατικών στο Λίβερπουλ ολοκληρώνεται σήμερα με κρίση πολιτικής ταυτότητας, λίγο πριν συμπληρωθούν 15 μήνες από την επάνοδό τους στην εξουσία.
Η πολυαναμενόμενη ομιλία του Στάρμερ, την Τρίτη, αποτέλεσε μια αγωνιώδη προσπάθεια να κρατήσει γερά τα «ηνία» σε ένα κόμμα σε αναβρασμό και σε μια εμφανώς προβληματική πρωθυπουργία.
Εν μέσω επίμονης κρίσης κόστους ζωής και διευρυνόμενων ανισοτήτων, κατηγορείται ότι δεν έχει κάνει βήματα για την υλοποίηση της προεκλογικής υπόσχεσης για «αλλαγή», έπειτα από 14 συναπτά χρόνια ηγεμονίας των συντηρητικών Τόρις στην πολιτική σκηνή της Βρετανίας.
Ο ίδιος κατέφυγε σε πατριωτικούς τόνους, μιλώντας για «έναν αγώνα για την ψυχή της χώρας μας, τόσο μεγάλος όσο η μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Βρετανίας».
«Πρέπει όλοι να ανταποκριθούμε σε αυτήν την πρόκληση», είπε ο Στάρμερ.
Παραμένει ωστόσο αβέβαιο εάν πείθει…
Ενότητα, υπομονή και επίθεση στον Φάρατζ
Εστιάζοντας περισσότερο στις δημοσκοπήσεις, παρά στο πολιτικό του πρόγραμμα, ο Βρετανός πρωθυπουργός κάλεσε τους ψηφοφόρους της εργατικής τάξης να απορρίψουν τα λαϊκιστικά «γιατροσόφια» που πλασάρει το ξενοφοβικό Reform UK, το κόμμα του «Mr. Brexit» Νάιτζελ Φάρατζ.
Εν μέσω αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής της Ντάουνινγκ Στριτ, τον κατηγόρησε για υποδαύλιση του διχασμού, για ρατσισμό και αντιπατριωτισμό, προκαλώντας την αντίδραση του -πρώτου πια στις δημοσκοπήσεις- πολιτικού του αντιπάλου.
Με το βλέμμα δε στραμμένο ταυτόχρονα και στα αριστερά, στο νεόκοπο κόμμα του προκατόχου του στην κομματική ηγεσία, Τζέρεμι Κόρμπιν, ο Στάρμερ ζήτησε ενότητα στο κόμμα του και υπομονή από τους Βρετανούς πολίτες, καθώς η κυβέρνηση των Εργατικών κάνει τα πρώτα της βήματα στην πορεία προς την «ανανέωση της Βρετανίας», όπως είπε.
Όμως προς ποια κατεύθυνση εντέλει;
Το ερώτημα βασάνισε τους συνέδρους -που ανέμιζαν παράταιρα σημαιάκια του Ηνωμένου Βασιλείου- όπως και τον κεντρικό ομιλητή του συνεδρίου, που πάσχιζε από το βήμα να περάσει ένα μήνυμα αισιοδοξίας.
Ο Στάρμερ από τη μία υποσχέθηκε (ξανά) να αυξήσει το βιοτικό επίπεδο του μέσου Βρετανού, από την άλλη ωστόσο η κυβέρνησή του αφήνει την πόρτα ανοιχτή για νέες αυξήσεις φόρων, προκειμένου να καλύψει το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Νέτα-σκέτα, η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς χαρακτήρισε «επικίνδυνο λάθος» τις εσωκομματικές εκκλήσεις για αύξηση των κρατικών δαπανών στον επικείμενο νέο προϋπολογισμό.
«Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι ότι ο δρόμος μας, ο δρόμος της ανανέωσης, είναι μακρύς και δύσκολος», υπογράμμισε ο Στάρμερ, προαναγγέλλοντας αποφάσεις που «δεν είναι εύκολες ή χωρίς κόστος», ούτε «ευχάριστες για το κόμμα».
Αλλά στους κόλπους του τα «δόντια» ήδη «τρίζουν» για τη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις, με διαφορά πίσω από το Reform UK.
Στην κοινοβουλευτική ομάδα ξεσπά κάθε τρεις και λίγο «αντάρτικο» για την κυβερνητική πολιτική.
Οι δε ψηφοφόροι παρακολουθούν αμήχανοι το τελευταίο διάστημα μίνι και ευρείς ανασχηματισμούς, σε ένα «γαϊτανάκι» παραιτήσεων και απομπών υπουργών, αρκετών υπό το βάρος σκανδάλων.
Δημοσκοπική καθίζηση, κατήφεια και γκρίνια
Ολοένα και περισσότερα στελέχη και μέλη των Εργατικών εκφράζουν πλέον φόβους -άλλα σιωπηρά και άλλα δημοσίως- ότι, υπό την ηγεσία του Σερ Κιρ Στάρμερ, το κόμμα τους θα συνθλιβεί από τη «λαίλαπα» του Φάρατζ.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Εργατικοί οδεύουν προς μια ιστορική ήττα στις επόμενες εκλογές.
Μπορεί να αργούν -εκτός απροόπτου, αναμένονται το 2029- όμως τα καμπανάκια ηχούν ήδη εκκωφαντικά.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο More in Common, εάν γίνονταν τώρα εκλογές, το Reform UK θα ήταν πρώτο κόμμα, με άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εκτοξεύοντας τον αριθμό των εδρών του στις 373, από μόλις 5 που έχει σήμερα.
Το Εργατικό Κόμμα αντίθετα θα έβλεπε τις έδρες του να συρρικνώνονται στις 90, από 411, περνώντας «κουτσουρεμένο» στην αξιωματική αντιπολίτευση.
Οι πάλαι ποτέ κραταιοί Συντηρητικοί θα ήταν τέταρτοι, με μόνο 41 έδρες, τρώγοντας τη «σκόνη» των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, που θα ήταν τρίτοι με 69 έδρες.
Κοντολογίς, η εναλλαγή μεταξύ Τόρις και Εργατικών στην εξουσία, που συμβαίνει εδώ και έναν αιώνα, θα έφτανε στο τέλος της και η Βρετανία θα παραδιδόταν στην ακροδεξιά του Φάρατζ.
«Θα το αλλάξουμε, είμαι πεπεισμένος γι’ αυτό», υπόσχεται ο Στάρμερ.
Παραμονές ωστόσο της ομιλίας του στο κομματικό συνέδριο, δημοσκόπηση του Survation Institute έδειξε ότι τα δύο τρίτα των μελών των Εργατικών φοβούνται ότι το κόμμα τους πηγαίνει «σε λάθος κατεύθυνση».
Το 53% ζητά νέα ηγεσία μέχρι τις επόμενες εκλογές.
Πολλοί έχουν ήδη βρει την εναλλακτική.
Ακούει στο όνομα του Άντι Μπέρναμ, του προοδευτικού δημάρχου του Μείζονος Μάντσεστερ.
Αναζητώντας ήδη εναλλακτικές
Υπουργός Πολιτισμού και έπειτα Υγείας επί πρωθυπουργίας Γκόρντον Μπράουν, ο αριστερός Άντι έθεσε μάταια υποψηφιότητα για την ηγεσία των Εργατικών το 2010 και το 2015 πριν φύγει στο Μάντσεστερ, το 2017, χτίζοντας εκεί ως δήμαρχος το δικό του «success story».
Με μια σειρά πρωτοβουλιών, αλλά και διεκδικήσεων από τη Ντάουνινγκ Στριτ, κατάφερε να αναβαθμίσει μια περιοχή 2,8 εκατομμυρίων κατοίκων, η οποία σήμερα μπορεί να υπερηφανεύεται για ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης που λίγα μέρη της χώρας έχουν δει και προκαλούν φθόνο στο Λονδίνο.
Είναι ένας από τους λόγους που ο 55χρονος Μπέρναμ έχει αποκτήσει -και διατηρήσει τα τελευταία χρόνια- το παρατσούκλι «Βασιλιάς του Βορρά».
Επισκιάζοντας τον Στάρμερ προ του συνεδρίου -εντείνοντας έτσι τη μεταξύ τους έριδα, που κρατά από την εποχή του σκιώδους υπουργικού συμβουλίου των Εργατικών επί ηγεσίας Τζέρεμι Κόρμπιν- τάχθηκε με σειρά συνεντεύξεων υπέρ της επανεθνικοποίσης ζωτικών υπηρεσιών, όπως το νερό.
Μιλά για μαζική κατασκευή κοινωνικών κατοικιών και φορολογική δικαιοσύνη, με επιβάρυνση των υψηλότερων εισοδημάτων.
Η πρότασή του για χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων και σημαντική αύξηση των κρατικών δαπανών προκάλεσε αναταραχή στους οικονομικούς κύκλους και επικρίσεις ότι εξελίσσεται σε… Λιζ Τρας των Εργατικών.
Πολλοί, ακόμη και εντός του κόμματός του, τον κατηγορούν για αριστερό λαϊκισμό.
Άλλοι, ωστόσο, τον βλέπουν ως σωτήρα.
Αν και ο ίδιος λέει ότι είναι «απόλυτα ικανοποιημένος» με το πόστο που έχει τώρα, του δημάρχου, δεν κρύβει τις ηγετικές φιλοδοξίες του. Καταρχάς στο κόμμα.
Για τις υλοποιήσει, βέβαια, θα πρέπει πρώτα να επιστρέψει στη Βουλή των Κοινοτήτων, της οποίας ήταν μέλος μέχρι το 2017.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί π.χ. μέσω αναπληρωματικών εκλογών, σε περίπτωση παραίτησης κάποιου βουλευτή.
Ακόμη όμως κι αν το καταφέρει αυτό, η μάχη για την ηγεσία των Εργατικών είναι μια άλλη ιστορία.
Δεν είναι άμεση, ωστόσο γράφεται ήδη στα πολιτικά παρασκήνια, καθώς τα περιθώρια στενεύουν για τον Στάρμερ.
