Το ανοικτό μέτωπο του υπουργού Δικαιοσύνης με τον Γενικό Εισαγγελέα σχετικά με το διαχωρισμό των εξουσιών του με τη δημιουργία Γενικού Δημόσιου Κατήγορου, επεκτάθηκε και στην προσπάθεια μεταρρύθμισης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αφού μετά την κόντρα με τον τέως Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, σχετικά με το Ελεγκτικό Συμβούλιο, πλέον ξεκίνησε μία νέα μάχη με τον νυν Ελεγκτή, Αντρέα Παπακωνσταντίνου, με αιχμηρές και έντονες τοποθετήσεις προς το πρόσωπο του Μάριου Χαρτσιώτη.
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, λίγο πριν την παύση του από τη θέση του Γενικού Ελεγκτή, είχε εξαπολύσει δριμεία επίθεση προς την Κυβέρνηση και πιο συγκεκριμένα προς τον υπουργό Δικαιοσύνης για τον ρόλο του Ελεγκτικού Συμβουλίου, μιλώντας για «προσπάθεια φίμωσης με τον διορισμό τριών προσώπων δικής της επιλογής στο Συμβούλιο, ώστε να ελέγχουν τις αποφάσεις». Ο Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, ο οποίος διορίστηκε στη θέση του Γενικού Ελεγκτή πριν από περίπου ένα χρόνο, κατά τις πρώτες συναντήσεις με τον κ. Χαρτσιώτη, παρουσιάστηκε θετικός δηλώνοντας μάλιστα ότι δεν τον φοβίζει η μεταρρύθμιση. Εντούτοις, η εικόνα του κατά τη συζήτηση στη Βουλή ήταν διαφορετική. Και αυτό διότι εξέφρασε με έντονο και ξεκάθαρο ύφος ότι «δεν θα είχαμε ένσταση να εφαρμοζόταν κανονικό Ελεγκτικό Συμβούλιο, νοουμένου ότι είναι συνταγματικό. Διαφάνηκε ότι δεν ήταν συνταγματικό. Ψάξετε στις άλλες χώρες, ή θα έχεις μονοπρόσωπο ή πολυπρόσωπο. Δεν υπάρχει κάτι άλλο που θα εφεύρω εγώ για να σας εισηγηθώ. Θα ήταν εντελώς ανεύθυνο, στην μικρή μας Κύπρο να κάνουμε πραγματικές πατέντες, θα μας κοροϊδεύουν. Αυτό που υπάρχει σήμερα στα νομοσχέδια, να υπάρχει Ελεγκτική Υπηρεσία και παράλληλα δίπλα να υπάρχει μία επιτροπή την οποία θα πληρώνουμε και θα είναι πλήρης απασχόληση, θα γελάνε μαζί μας».
Με τις τοποθετήσεις του διαχώρισε ξεκάθαρα τη θέση του από εκείνη του υπουργού Δικαιοσύνης, κάνοντας μάλιστα λόγο για «παραπλανητικές αναφορές» από τον κ. Χαρτσιώτη σχετικά με την εφαρμογή του θεσμού του Ελεγκτικού Συμβουλίου από άλλες χώρες, αφού, όπως τόνισε, «δεν είναι μία καλή πρακτική», ενώ την ίδια ώρα έκανε λόγο «είτε για σκοπιμότητες» πίσω από τα νομοσχέδια, «είτε εκείνος που τα έγραψε δεν κατανοεί πώς λειτουργεί στην πράξη η Ελεγκτική Υπηρεσία».
Από την άλλη, ο κ. Χαρτσιώτης παρόλο που έκανε ξεκάθαρο αρκετές φορές ενώπιον της Επιτροπής ότι ο ρόλος του Ελεγκτικού Συμβουλίου «θα περιορίζεται σε καθαρά συμβουλευτικό ρόλο προς τον Ελεγκτή», σημείωσε πως «δεν νοείται τα καθήκοντα του Γενικού Ελεγκτή να είναι απλά ικανό και κατάλληλο πρόσωπο, όπως ήταν το 1960 και εξακολουθούν να είναι μέχρι σήμερα», αφήνοντας κατά κάποιο τρόπο αιχμές τόσο προς τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη όσο και προς τον Ανδρέα Παπακωνσταντίνου.
Στη συνέχεια, ο υπουργός τόνισε πως «οι εισηγήσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας βασίζονται σε μελέτη που πραγματοποίησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο της οποίας εξετάστηκαν και τα ισχύοντα σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ». Σημείωσε πως 16 κράτη μέλη ακολουθούν το μοντέλο του πολυπρόσωπου ελεγκτικού οργάνου, τοποθέτηση την οποία αντέκρουσε ο Γενικός Ελεγκτής σημειώνοντας πως «δεν γίνεται ενώπιον της Βουλής να επικαλείται ότι οι περισσότερες χώρες εφαρμόζουν το Ελεγκτικό Συμβούλιο, ωστόσο οι πρόνοιες που βρίσκονται στο άρθρο 8 του νομοσχεδίου δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με Ελεγκτικό Συμβούλιο».
Επιπρόσθετα, διαφάνηκε ότι η συγκεκριμένη μελέτη που έγινε από το Υπουργείο για τις λεγόμενες εισηγήσεις του πάνω στο νομοσχέδιο δεν στάλθηκε στην Ελεγκτική Υπηρεσία, κάτι που επιβεβαιώθηκε τόσο από τον ίδιο τον Γενικό Ελεγκτή όσο και από τον Βοηθό Γενικό Ελεγκτή. Ζήτησαν μάλιστα από τον πρόεδρο της Επιτροπής να την παραλάβει για μελέτη πριν οδηγηθεί το θέμα στην κατ’ άρθρον συζήτηση. Παρόλο που, όπως είπε ο κ. Χαρτσιώτης, με την ολοκλήρωση της μελέτης έγιναν διαβουλεύσεις τόσο με την Υπηρεσία όσο και με τον Σύνδεσμο Εγγεγραμμένων Λογιστών Κύπρου και με τους βουλευτές, εντούτοις η ενημέρωση που λάμβαναν αφορούσε μόνο το περιεχόμενο των νομοσχεδίων και μέρος των εισηγήσεων, χωρίς να διευκρινίζεται ποιες ενσωματώθηκαν σε αυτά. Ξεκαθάρισε πως οι μόνες εισηγήσεις που ενσωματώθηκαν πλήρως ήταν αυτές της Νομικής Υπηρεσίας, με στόχο, όπως είπε, τα νομοσχέδια «να μην συγκρούονται με το Σύνταγμα και να είναι σύννομα με την υφιστάμενη νομοθεσία».
Επιπρόσθετα, αναφερόμενος στο Ελεγκτικό Συμβούλιο, σημείωσε πως «δεν έχει αποφασιστικό ρόλο στις εξουσίες του Γενικού Ελεγκτή, αλλά περιορίζεται στην υποβολή εισηγήσεων, συστάσεων ή σχεδίων μέτρων προς αυτόν», επισημαίνοντας πως «θεωρούμε ότι δεν επηρεάζει την άσκηση της συνταγματικής εξουσίας του Γενικού Ελεγκτή και την ίδια ώρα ενισχύει και υποστηρίζει τον ρόλο του μέσω της χρήσης της εμπειρίας και εμπειρογνωμοσύνης των τριών μελών που θα το απαρτίζουν».
Συμφωνούν στα δύο από τα τρία σημεία
Πάντως, ο κ. Παπακωνσταντίνου συμφώνησε στα υπόλοιπα σημεία του νομοσχεδίου, δηλαδή την οικονομική ανεξαρτησία της Υπηρεσίας, συγχαίροντας μάλιστα τόσο τον ίδιο όσο και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και τον κ. Χαρτσιώτη, αφού, όπως είπε, «κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση για την ανεξαρτησία της».
Ωστόσο εξήγησε πως δεν είναι «απόλυτη οικονομική ανεξαρτησία, αλλά στο ίδιο μοντέλο που είναι η Βουλή. Δηλαδή μπαίνει οροφή από το Υπουργείο Οικονομικών και μετά, αντί να μεταβαίνει στον ελεγχόμενο για να εγκρίνει τα κονδύλια, οδηγείται απευθείας στη Βουλή. Είναι κάτι πολύ θετικό, το επικροτούμε και θεωρούμε ότι και το κράτος δικαίου θα το δει πολύ θετικά».
Αναφέρθηκε επίσης και στο δεύτερο σημείο στο οποίο συμφωνούν, που αφορά τον περιορισμό της θητείας του Γενικού Ελεγκτή σε οκτώ έτη. Σημείωσε πως «και εδώ θα συμφωνήσω με τον Υπουργό ότι και σε άλλες χώρες εφαρμόζεται. Το βλέπουμε και εμείς θετικά, αν και ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να υπάρχουν δύο θητείες, μία για τέσσερα χρόνια με δυνατότητα ανανέωσης για άλλα τέσσερα, και ήταν δική μας παρατήρηση ότι πρέπει να είναι κλειστή, μία εισήγηση που αποδέχθηκε ο Υπουργός».
Με έντονο ύφος ο Γενικός Ελεγκτής επισήμανε πως, παρόλο που συμφωνούν σε αυτά, ωστόσο το ζήτημα του Ελεγκτικού Συμβουλίου παραμένει, αφού ολόκληρος ο εκσυγχρονισμός της Υπηρεσίας επικεντρώνεται σε αυτό και αποτελεί, όπως είπε, το «μέγιστο θέμα για την πορεία της Ελεγκτικής».
Οι αναφορές στον Οδυσσέα
Σε κάποιο σημείο της τοποθέτησής του ο κ. Παπακωνσταντίνου εξηγούσε τη διαφωνία του με τον ρόλο του Ελεγκτικού Συμβουλίου, σημειώνοντας πως «η Ελεγκτική Υπηρεσία διαχρονικά, όχι μόνο τώρα που είμαι εγώ, είναι πολύ ψηλά στην αντίληψη των πολιτών και ό,τι κάνουμε από εδώ και πέρα, πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, διότι κάτι που δουλεύει, για να αλλάξει, πρέπει να είσαι πάρα πολύ προσεκτικός τι αλλαγές κάνεις. Αλλιώς θα χαθεί εντελώς η εμπιστοσύνη του κόσμου, όταν κάνουμε πειράματα που δεν έχουν ξαναγίνει πουθενά».
Σε παρέμβασή του ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών, Νίκος Τορναρίτης, έθεσε ερώτημα προς τον Γενικό Ελεγκτή εάν αναφέρεται στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τον τέως Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, σημειώνοντας πως «εσείς λέτε σήμερα ότι δούλευε η Ελεγκτική, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο παμψηφεί κατέστησε την κορυφή της Υπηρεσίας ανάρμοστη και ανίκανη να εφαρμόσει τις πρόνοιες του Συντάγματος. Εμάς μας ενδιαφέρει τι πρέπει να γίνει βάσει του Συντάγματος και των νομοθεσιών».
«Έχετε λάθος», ήταν η απάντηση του Γενικού Ελεγκτή, εξηγώντας πως «η απόφαση του Ανωτάτου δεν ήταν για τη δουλειά της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Μην λέτε πράγματα που δεν ισχύουν. Ήταν για τη συμπεριφορά, για κάποιες ενέργειες του Γενικού Ελεγκτή. Σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητήθηκαν οι εκθέσεις της Ελεγκτικής, για να είμαστε σωστοί».
Διαχωρίζει τη θέση της η Νομική, συμφωνούν οι λογιστές
Από πλευράς της, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Δέσποινα Κυπριανού, διαχώρισε τη θέση της από την κόντρα Μάριου Χαρτσιώτη και Ανδρέα Παπακωνσταντίνου, σημειώνοντας πως «δεν είναι ο ρόλος της Νομικής να τοποθετείται επί σκοπιμοτήτων ή πολιτικών όσον αφορά τη μεταρρύθμιση άλλου θεσμού». Ξεκαθάρισε πως «τοποθετούμαστε σε τέτοια ζητήματα όταν είναι άμεσα συνυφασμένα με συνταγματικά ή νομικά ζητήματα».
Εξήγησε πως «τα νομοσχέδια στάλθηκαν πρώτα τέλος Νοεμβρίου 2024, ωστόσο μία τροποποιημένη μορφή τους κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2025 με προσθήκη της πρόνοιας για την οικονομική αυτονομία. Συστάθηκε ομάδα και κάναμε μελέτη για αυτά, ασχολήθηκε και η συνταγματική επιτροπή με τα εν λόγω νομοσχέδια. Συμβουλεύσαμε την Εκτελεστική Εξουσία, έγιναν ανταλλαγές επιστολών για τα συνταγματικά ζητήματα ανάμεσα στον Υπουργό και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στις οποίες θέσαμε όλους τους προβληματισμούς μας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σε αχαρτογράφητα νερά η συζήτηση για διαχωρισμό εξουσιών-Το καίριο ερώτημα των βουλευτών και η διαφαινόμενη η σύγκρουση
Περαιτέρω η κ. Κυπριανού σημείωσε πως «όπως ήρθαν αρχικά τα νομοσχέδια, δεν ήταν κάτω από τις επιτρεπόμενες συνταγματικές διατάξεις. Το αρχικό νομοσχέδιο του Συντάγματος δεν προέβλεπε καμία τροποποίηση όσον αφορά αριθμό ή άλλο όργανο που θα ονομαζόταν Ελεγκτικό Συμβούλιο. Οι τροποποιήσεις αφορούσαν το νομοσχέδιο για την οργάνωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, οπότε η αρχική μας τοποθέτηση ήταν ότι το νομοσχέδιο έτσι όπως παρουσιάστηκε, χωρίς καμία τροποποίηση του Συντάγματος, δεν ήταν συνταγματικό».
Όπως εξήγησε, «ο Γενικός Ελεγκτής και ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής θα ήταν απλά δύο από τα πέντε άτομα ενός άλλου οργάνου το οποίο θα είχε όλη τη διοίκηση και όλες τις εξουσίες της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Κάναμε κάποιες παρατηρήσεις και το παρόν νομοσχέδιο, το οποίο δίνει έναν συμβουλευτικό ρόλο σε ένα συμβούλιο που ονομάζεται Ελεγκτικό Συμβούλιο, είναι μία επιτροπή τριών ατόμων η οποία έχει καθαρά συμβουλευτικές ικανότητες προς τον Γενικό Ελεγκτή και δεν εκφεύγει των πλαισίων του Συντάγματος».
Από την άλλη, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών αναφέρθηκε στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε πέρσι στο γραφείο του Υπουργού Δικαιοσύνης, όπου τέθηκε η πρόθεση για σύσταση του Ελεγκτικού Συμβουλίου και είχαν συμφωνήσει. Ωστόσο, ξεκαθαρίστηκε πως «τότε είχαμε τα αρχικά νομοσχέδια και στείλαμε εισηγήσεις. Τα νομοσχέδια που έχουμε ενώπιόν μας σήμερα είναι διαφοροποιημένα. Η πρώτη μας και κύρια θέση ήταν η συνταγματική νομιμότητα του εγχειρήματος, καθώς η Υπηρεσία του Γενικού Ελεγκτή αποτελεί ένα από τα πιο δυνατά άρθρα του Συντάγματος, τα οποία δεν θέλαμε να ενοχληθούν, ώστε να διατηρηθεί ο ρόλος του ως ανεξάρτητος θεσμός».
Την ερχόμενη Τετάρτη αναμένεται να συνεχιστεί η συζήτηση για το Ελεγκτικό Συμβούλιο, ενώ η Επιτροπή εξέφρασε τη θέση πως οι εισηγήσεις για αυτό δεν την ικανοποιούν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ενδεχόμενο προληπτικού ελέγχου από το Ανώτατο για διαχωρισμό εξουσιών-Μήνυμα Χαρτσιώτη πως ο ΠτΔ δεν δεσμεύεται από συμβουλές του ΓΕ
