Σε σοβαρές παραβάσεις φαίνεται να υπέπεσαν μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, μέσω των οποίων οι καταναλωτές προμηθεύονται παιδικά προϊόντα. Έρευνα στην οποία συμμετείχε και η Κύπρος κατέδειξε ότι όχι μόνο δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν την ασφάλεια των προϊόντων, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις δεν προβαίνουν καν σε αφαίρεσή τους από την αγορά, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τόσο τα παιδιά όσο και τους γονείς που τα αγοράζουν.
Σημαντικά ευρήματα προέκυψαν από την πρώτη πανευρωπαϊκή εκστρατεία ελέγχου, στην οποία συμμετείχε και η Υπηρεσία Καταναλωτή της Κύπρου. Στόχος της εκστρατείας ήταν να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε βασικές πληροφορίες που αφορούν την ασφάλεια και την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων, πριν την αγορά τους, κυρίως μέσα από μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες όπως οι SHEIN και TEMU, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Προϊόντων.
Η εκστρατεία κάλυψε συνολικά 1.202 προϊόντα από πέντε πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες Aliexpress, Amazon, Shein, Temu και Zalando, καθώς και επιπλέον 539 προϊόντα που διατίθενται μέσω μικρότερων διαδικτυακών πλατφορμών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Παροχή πληροφοριών κατασκευαστή μόνο για 52% προϊόντων στο διαδίκτυο
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, οι Αρχές Εποπτείας της Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέστειλαν συνολικά 252 ειδοποιήσεις για επικίνδυνα προϊόντα προς παρόχους διαδικτυακών αγορών. Από αυτές, το 62% αφορούσε μεγάλες πλατφόρμες και το 38% μικρότερες. Ωστόσο, σε ποσοστό 21% των περιπτώσεων, δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση από τους αποδέκτες των ειδοποιήσεων. Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε το γεγονός ότι εντοπίστηκαν 16 προϊόντα που είχαν ήδη χαρακτηριστεί επικίνδυνα από τις ευρωπαϊκές αρχές και κοινοποιηθεί μέσω της πλατφόρμας Safety Gate. Παρά τις προηγούμενες κοινοποιήσεις, τα προϊόντα αυτά εξακολουθούσαν να διατίθενται προς πώληση, ενώ σε δέκα περιπτώσεις παρατηρήθηκε η επανεμφάνισή τους ακόμη και μετά την αρχική αφαίρεσή τους.
Σε επικοινωνία του REPORTER με την Υπηρεσία Καταναλωτή, εκπρόσωποί της εξήγησαν πως οι κανονισμοί που διέπουν τις προσφορές των προϊόντων στις διαδικτυακές πλατφόρμες είναι ευρωπαϊκοί. Στο πλαίσιο της έρευνας, ελέγχθηκε η συμμόρφωση των προσφορών με τις απαιτήσεις του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Προϊόντων, με έμφαση σε στοιχεία όπως η ύπαρξη εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή η αναγραφή των στοιχείων του κατασκευαστή.
Οι έλεγχοι διενεργήθηκαν από επιθεωρητές της Υπηρεσίας Καταναλωτή στις μεγάλες πλατφόρμες, ενώ, όπως υπογράμμισαν, στην Κύπρο ακολουθούνται πιστά οι ευρωπαϊκές οδηγίες. Τονίστηκε, επίσης πως οι έλεγχοι της συγκεκριμένης εκστρατείας ήταν τυπικοί και δεν περιλάμβαναν εργαστηριακές δοκιμές. Παρόλα αυτά, ακόμη και οι απλοί έλεγχοι αρκούν για να διαπιστωθεί η μη συμμόρφωση των πλατφορμών με τις νομικές τους υποχρεώσεις.
Ενδεικτικά, όταν σε μια προσφορά δεν αναφέρονται τα στοιχεία του κατασκευαστή ή του εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου, αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση προβλήματος, ο καταναλωτής δεν έχει σε ποιον να απευθυνθεί για αποζημίωση ή απόσυρση του προϊόντος.
Οι λειτουργοί της Υπηρεσίας επανέλαβαν ότι τα 16 επικίνδυνα προϊόντα, τα οποία είχαν ήδη κοινοποιηθεί από τις ευρωπαϊκές αρχές μέσω της πλατφόρμας Safety Gate, εντοπίστηκαν ξανά διαθέσιμα προς πώληση, γεγονός που καταδεικνύει σοβαρή αδράνεια από τις εμπλεκόμενες πλατφόρμες.
«Για εμάς, ως εποπτική αρχή, είναι κρίσιμο το να μπορούμε να εντοπίσουμε την πηγή ενός προϊόντος που θεωρείται επικίνδυνο, ειδικά όταν αυτό αφορά χρήση από παιδιά. Εάν δεν υπάρχουν τα πλήρη στοιχεία του κατασκευαστή, τότε δεν μπορούμε να φτάσουμε στον "πυρήνα" του προβλήματος. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εντοπίσουμε τον οικονομικό φορέα που το διαθέτει, χωρίς όμως τη δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης ή απόσυρσης», σημείωσαν χαρακτηριστικά.
Αναφορικά με τις ενέργειες που λαμβάνει η Κύπρος για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, διευκρίνισαν ότι ακολουθείται ειδικό πρότυπο ειδοποίησης (template) που έχει θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό προσαρμόζεται ανάλογα με το είδος του προϊόντος και αποστέλλεται στην αντίστοιχη πλατφόρμα. Εφόσον υπάρχει καταχωρημένος υπεύθυνος εντός της ΕΕ, αποστέλλεται σχετική επιστολή από την Υπηρεσία Καταναλωτή με την οποία ζητείται η διόρθωση ή η συμπλήρωση της προσφοράς.
Τόνισαν, επίσης, ότι βάσει της ευρωπαϊκής οδηγίας, οι διαδικτυακές πλατφόρμες υποχρεούνται να διαθέτουν επίσημο εκπρόσωπο εντός του Safety Gate, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη επικοινωνία με τις εποπτικές αρχές. Η υποχρέωση αυτή προέκυψε από την αυξημένη χρήση των διαδικτυακών πλατφορμών και τις επαναλαμβανόμενες παρατυπίες που καταγράφηκαν τα τελευταία χρόνια.
Σε σχέση με τους ελέγχους που πραγματοποιούνται μέσω διαδικτύου, ανέφεραν ότι την τελευταία διετία έχουν εντατικοποιηθεί σημαντικά σε σύγκριση με το παρελθόν, όταν ουσιαστικά δεν υπήρχαν καθόλου τέτοιες παρεμβάσεις. Αυτή η αλλαγή αποδίδεται κυρίως στη θέσπιση νέων ευρωπαϊκών κανονισμών, όπως ο Κανονισμός για τη Γενική Ασφάλεια των Προϊόντων που τέθηκε σε ισχύ το 2023.
Επισήμαναν δε, ότι πέρα από τα παιδικά προϊόντα, οι νέες νομοθεσίες καλύπτουν και ευρύτερες κατηγορίες προϊόντων, ενσωματώνοντας πλέον σαφείς πρόνοιες που αφορούν τις διαδικτυακές πλατφόρμες, καθώς η ΕΕ αναγνωρίζει την αυξημένη χρήση αυτών από τους καταναλωτές. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίος ο συνεχής και εντατικός έλεγχος, ο οποίος εφαρμόζεται και στην Κύπρο.
Τέλος, οι λειτουργοί σημείωσαν ότι η Υπηρεσία Καταναλωτή συμμετέχει και σε δεύτερη έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη και αφορά τη δειγματοληψία και τον εργαστηριακό έλεγχο προϊόντων, για την επιβεβαίωση της ασφάλειάς τους.
Υπογράμμισαν, επίσης, ότι για κάθε προϊόν ισχύουν διαφορετικές προδιαγραφές που θα πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής. Παράλληλα, επανέλαβαν πως η ευθύνη για την αξιολόγηση και τον εντοπισμό προβλημάτων δεν ανήκει στους ίδιους τους καταναλωτές, αλλά στις αρμόδιες εποπτικές αρχές, που οφείλουν να διασφαλίζουν ότι οι προϋποθέσεις των κανονισμών τηρούνται στο έπακρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
