Ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση της πρόληψης και της έγκαιρης παρέμβασης κάνει το Υπουργείο Υγείας, με την εφαρμογή ενός νέου πληθυσμιακού ανιχνευτικού προγράμματος για τις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη Σεπτεμβρίου και απευθύνεται σε βρέφη ηλικίας 18 έως 30 μηνών.
Μιλώντας στον REPORTER, ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Δαμιανός, παρουσίασε ένα ευρύ πλάνο παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα του Συστήματος Υγείας. Εστιάζοντας ιδιαίτερα στο πρόβλημα της έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού, ανέφερε πως η φετινή εκστρατεία προσέλκυσης νέων απέδωσε καρπούς, με αύξηση 85% στους φοιτητές νοσηλευτικής, ενώ προχωρούν αλλαγές στη νομοθεσία για εργοδότηση φοιτητών από τρίτες χώρες.
Ο υπουργός αναφέρθηκε επίσης στο νέο θεσμό του Συνηγόρου του Ασθενούς, στις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση του ΟΑΥ, στα Ιατρεία Ταχείας Διακίνησης, στο πρόβλημα του λογισμικού του ΓεΣΥ, αλλά και στο μεταρρυθμιστικό βάθος που επιχειρείται με το Κέντρο Κλινικής Τεκμηρίωσης.
Πριν από από ένα μήνα αναβλήθηκε τελικά η συζήτηση στην Ολομέλεια για το νομοσχέδιο για τα κέντρα αποκατάστασης. Υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις όπως των οργανωμένων ασθενών και δική σας παρέμβαση στην επιτροπή Υγείας. Θεωρείτε ότι αυτή η αναβολή θα είναι ωφέλιμη ώστε να επιλυθούν τα προβλήματα του νομοσχεδίου, η ανάγκη του οποίου ήταν μεγάλη εδώ και χρόνια;
Η ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο νομοσχέδιο που να ρυθμίζει τη λειτουργία των Κέντρων Αποκατάστασης ήταν διαχρονικά επιτακτική, και γι’ αυτό τον λόγο το Υπουργείο προχώρησε στην επεξεργασία και κατάθεση του νομοσχεδίου μετά από διαβούλευση. Το αρχικό σχέδιο είχε κατατεθεί στη Βουλή από την προκάτοχό μου, αλλά υπήρξαν αντιδράσεις, γεγονός που μας οδήγησε στην απόσυρσή του και σε εκ νέου διαβουλεύσεις. Το νομοσχέδιο επανακατατέθηκε και ακολούθησαν κάποιες αλλαγές οι οποίες προήλθαν από εισηγήσεις βουλευτών. Ως Εκτελεστική Εξουσία, παρεμβήκαμε εκεί όπου διαπιστώσαμε σοβαρή απόκλιση από το αρχικό πλαίσιο, αποστέλλοντας σχετική επιστολή. Η παρέμβαση αφορούσε κυρίως τη δυνατότητα αδειοδότησης νέων Κέντρων Αποκατάστασης, που θεωρούμε κρίσιμο ζήτημα.
Θέλω να σημειώσω ότι η καθυστέρηση της ψήφισης δεν βοηθά. Αντίθετα, θεωρούμε ότι το νομοσχέδιο έπρεπε ήδη να έχει προχωρήσει.
Η θέση της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Υγείας είναι ξεκάθαρη: το νομοσχέδιο πρέπει να ψηφιστεί εντός Σεπτεμβρίου. Παρά τις παρεμβάσεις και τις ενστάσεις, πολλές από τις τροποποιήσεις που έχουν τεθεί είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Καλούμε τη Βουλή να προχωρήσει άμεσα στη ψήφισή του, ώστε να καλυφθεί ένα χρόνιο θεσμικό κενό.
Τον τελευταίο διάστημα υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα με την έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού στις ιδιωτικές κλινικές. Έχει ξεκινήσει ο διάλογος με τα οργανωμένα σύνολα, όπως έχετε πει πρόσφατα. Παρόμοιο σκηνικό υπήρξε και με την επάρκεια νοσηλευτών στα δημόσια νοσηλευτήρια. Υπάρχουν εναλλακτικές για ολιστική επίλυση του προβλήματος;
Τον Ιανουάριο του 2024 είχε καταγράφει έλλειψη 470 νοσηλευτών. Γι’ αυτό και το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς προχωρήσαμε σε επικοινωνιακή ενημερωτική εκστρατεία για την προσέλκυση νέων στο επάγγελμα. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά: είχαμε αύξηση της τάξης του 85% στους πρωτοετείς φοιτητές Νοσηλευτικής στην Κύπρο. Η εκστρατεία αυτή θα συνεχιστεί και φέτος – και ενδεχομένως και τα επόμενα χρόνια καθώς δείχνει ότι ο αριθμός των νοσηλευτών που εισέρχονται στο επάγγελμα έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Πιστεύουμε ότι σε βάθος τριετίας, θα έχουμε αντιμετωπίσει ουσιαστικά το πρόβλημα, έχοντας δικούς μας νοσηλευτές, εκπαιδευμένους στην Κύπρο, με επαγγελματικά ισότιμα πτυχία και το σημαντικότερο με γνώση της ελληνικής γλώσσας.
Στο μεταξύ το Συμβούλιο Νοσηλευτικής έχει εγγράψει περίπου 300 άτομα από ευρωπαϊκές χώρες μέσα στον τελευταίο χρόνο, καλύπτοντας μέρος των αναγκών. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ακόμη κενά και για τον λόγο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη διάλογος με τα οργανωμένα σύνολα. Ταυτόχρονα προχωρούμε με αλλαγές στη νομοθεσία σε συνεργασία και με το Υφυπουργείο Μετανάστευσης ώστε να μπορούμε να εργοδοτήσουμε φοιτητές από τρίτες χώρες που σπουδάζουν στην Κύπρο. Έχουν εκπαιδευτεί εδώ, ξέρουν ελληνικά και μπορούν να ενταχθούν άμεσα, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα.
Οι ανάγκες θα είναι αυξημένες την επόμενη διετία καθώς προχωρούμε με Κέντρα Αποκατάστασης, Ανακουφιστική Φροντίδα, νέες κλινικές, κοινοτική νοσηλευτική και υπηρεσίες ασθενοφόρων. Η ορθολογική λύση είναι να έχουμε δικούς μας νοσηλευτές, και σε αυτό επενδύουμε. Η εκστρατεία ήταν επιτυχημένη και θα συνεχιστεί. Παράλληλα, υπάρχουν δυνατότητες προσέλκυσης και από την ελληνική αγορά, όπου λόγω γλώσσας, η διαδικασία είναι ευκολότερη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η έλλειψη νοσηλευτών δεν αφορά μόνο την Κύπρο – είναι πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο. Η προσέλκυση προσωπικού από τρίτες χώρες είναι μια επιλογή, αλλά προϋποθέτει υψηλό επίπεδο κατάρτισης και γνώση ελληνικών. Προτεραιότητα πρέπει να είναι όσοι φοιτούν ήδη στα κυπριακά πανεπιστήμια και πληρούν αυτά τα κριτήρια.
Είμαστε όμως ελκυστική αγορά για τους νοσηλευτές;
Σίγουρα είμαστε. Οι απολαβές στο κυπριακό Σύστημα Υγείας είναι ανταγωνιστικές, σαφώς καλύτερες από αυτές στην Ελλάδα. Υπάρχει βεβαίως ανταγωνισμός εντός της ΕΕ, με πιο εύπορα κράτη να προσφέρουν ελκυστικότερα πακέτα. Όμως το βασικό μας μειονέκτημα είναι η απαίτηση γνώσης ελληνικής – η οποία είναι αναγκαία για ποιότητας φροντίδας.
Εστιάζουμε επίσης στην προσέλκυση νοσηλευτών που ήδη βρίσκονται στην Κύπρο αλλά δεν ασκούν το επάγγελμα. Με κάποια κίνητρα, μπορούμε να τους επανεντάξουμε στο Σύστημα. Υπάρχει πλάνο και θεωρούμε πως, με συντονισμένες ενέργειες, θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Συνήγορος του Ασθενούς. Εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο προ μηνών, ωστόσο δεν έχει διοριστεί ακόμη. Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διεργασίες;
Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο της διαδικασίας. Τις επόμενες εβδομάδες θα γίνει η επιλογή και ο διορισμός.
Τον ερχόμενο Οκτώβρη λήγει το χρονοδιάγραμμα που δόθηκε στον ΟΑΥ για ανάληψη του προγράμματος αποστολής ασθενών στο εξωτερικό, το οποίο βρισκόταν υπό τη δικαιοδοσία του Υπουργείου σας. Έχουν γίνει οι απαραίτητες διεργασίες ώστε το πρόγραμμα να περάσει στα χέρια του Οργανισμού χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα;
Το χρονοδιάγραμμα είχε τεθεί από τον ίδιο τον ΟΑΥ. Έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα. Το νομοθετικό πλαίσιο, που εκκρεμούσε επί χρόνια, ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή, άρα το θεσμικό μέρος έχει ολοκληρωθεί. Πλέον μένουν τα πρακτικά ζητήματα. Εδώ και μήνες, προσωπικό του ΟΑΥ εργάζεται στο Υπουργείο για να εκπαιδευτεί και να αναλάβει τις διαδικασίες. Από 1η Οκτωβρίου, θα αποσπαστεί και προσωπικό του Υπουργείου στον ΟΑΥ για να βοηθήσει στη μετάβαση.
Είμαστε εντός χρονοδιαγράμματος και θεωρούμε ότι η διαδικασία θα πάει καλά. Το Υπουργείο θα συνεχίσει να στηρίζει εκεί που χρειάζεται, καθώς πρόκειται για διαδικασία την οποία διαχειριζόμασταν για χρόνια και η εμπειρία μας είναι σημαντική για την ομαλή μεταφορά.
Το λογισμικό του Γενικού Συστήματος Υγείας το τελευταίο χρονικό διάστημα παρουσιάζει έντονα προβλήματα, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσαρέσκεια από παρόχους και δικαιούχους. Το χρονικό περιθώριο που δόθηκε στον ανάδοχο έληξε, με τον ΟΑΥ να δίνει περαιτέρω πίστωση χρόνου, αφού υπήρξαν μικρές βελτιώσεις, ωστόσο παρατηρούνται προβλήματα, πιο αραιά, αλλά υφίστανται. Πώς το σχολιάζετε;
Το λογισμικό αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, το οποίο έχουμε επισημάνει επανειλημμένα. Είναι ευθύνη του ΟΑΥ να το επιλύσει σε συνεργασία με τον πάροχο. Παρότι υπήρχαν σημαντικά προβλήματα, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχουν γίνει βελτιώσεις.
Γίνονται βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι πάροχοι και οι ασθενείς έχουν δίκαιο να διαμαρτύρονται, και ο ΟΑΥ ορθώς ενεργεί για να επιλυθούν τα προβλήματα. Θα μπορούσε να είχε κινηθεί ταχύτερα, αλλά οι προσπάθειες δείχνουν να αποδίδουν.
Έχουν τεθεί σε λειτουργία τα Ιατρεία Ταχείας Διακίνησης σε Λευκωσία και Πάφο, με αρκετά θετικά αποτελέσματα. Πότε αναμένεται να λειτουργήσουν στις υπόλοιπες επαρχίες και αν επηρεάζουν τα έργα που πραγματοποιούνται στα ΤΑΕΠ;
Το Ιατρείο Ταχείας Διακίνησης στη Λευκωσία λειτουργεί πολύ ικανοποιητικά, και στην Πάφο ακόμη καλύτερα, καθώς υπήρχε ένα μόνο ΤΑΕΠ και μεγάλες αναμονές. Πρόκειται για ένα πιλοτικό θεσμό που φαίνεται να πετυχαίνει. Το Φθινόπωρο θα ληφθεί οριστική απόφαση για τη καθιέρωση του.
Στην Λάρνακα το πρόγραμμα άρχισε να εφαρμόζεται πιλοτικά από τα μέσα Ιουλίου από Παρασκεύη μέχρι Κυριακή. Η Λεμεσός ενδέχεται να ακολουθήσει σε μεταγενέστερο στάδιο, αφού διαθέτει τρία ΤΑΕΠ και δεν παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα αναμονής. Στην Αμμόχωστο, ήδη λειτουργεί ιατρείο βραχείας νοσηλείας, ενώ η χρήση είναι εποχιακή.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία:
-
Γ.Ν. Λευκωσίας:
-
Από την 1η Απριλίου 2025, εξυπηρετήθηκαν περισσότεροι από 2.600 ασθενείς, με μέσο όρο 22 επισκέψεις ημερησίως.
-
Γ.Ν. Πάφου:
-
Από την 1η Ιουνίου 2025, εξυπηρετήθηκαν περισσότεροι από 900 ασθενείς, με μέσο όρο 16 επισκέψεις ημερησίως.
Τα έργα που γίνονται αυτή τη στιγμή στα ΤΑΕΠ επηρεάζουν με κάποιο τρόπο τη λειτουργία τους;
Όσον αφορά τα έργα στα ΤΑΕΠ, υπάρχουν κάποια θέματα λόγω χωροταξικών μετακινήσεων. Ωστόσο, δεν ήταν δυνατό να καθυστερήσουμε τη δημιουργία των Ιατρείων Ταχείας Διακίνησης, αφού οι ανάγκες ήταν άμεσες. Τα έργα θα ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες, και τότε τα Ιατρεία θα μεταφερθούν ώστε να λειτουργούν δίπλα στα ΤΑΕΠ.
Ήδη έχει ξεκινήσει το ανιχνευτικό πρόγραμμα για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Υπάρχει στα πλάνα του Υπουργείου η λειτουργία άλλων ανιχνευτικών προγραμμάτων;
Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου θα προχωρήσουμε στην εφαρμογή ενός νέου ανιχνευτικού προγράμματος, του Πληθυσμιακό Προγράμματος Ανίχνευσης
Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ). Το πρόγραμμα θα παρέχει δωρεάν προληπτική εξέταση σε βρέφη 18-30 μηνών μέσω του Προσωπικού Παιδίατρου (ΠΠ) και μέσω του εργαλείου M-CHAT R/F. Για το σκοπό αυτό θα αποστέλλεται πρόσκληση προς τους γονείς/κηδεμόνες η οποία θα τους ενημερώνει ότι στα πλαίσια προγραμματισμένης επίσκεψης του παιδιού στον ΠΠ, το παιδί τους θα μπορεί να αξιολογηθεί δωρεάν για ανίχνευση ΔΑΦ. Η πρώτη εξέταση θα γίνεται στην ηλικία 18-23 μηνών και εφόσον κριθεί αναγκαίο θα επαναλαμβάνεται στην ηλικία 24-30 μηνών. Αναλόγως των αποτελεσμάτων της εξέτασης και εάν κριθεί αναγκαίο το παιδί θα παραπέμπεται από τον ΠΠ σε Ειδικό Παιδονευρολόγο ή Παιδοψυχίατρο για εξειδικευμένες εξετάσεις.
Εντός του έτους θα προχωρήσουμε με την εφαρμογή δύο ακόμη πληθυσμιακών προγραμμάτων, για ανίχνευση καρκίνου του προστάτη και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Το Υπουργείο Υγείας δίδει μεγάλη σημασία στον τομέα της πρόληψης και στόχος μας είναι ο συνεχής εμπλουτισμός των υφιστάμενων ανιχνευτικών προγραμμάτων και με νέα.
Φέτος το ΓεΣΥ έκλεισε τα έξι του χρόνια. Όμως, παρά τις βελτιώσεις που έχουν γίνει, κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω αναβάθμισή του. Ποια είναι τα επόμενα σχέδια;
Οι δείκτες ικανοποίησης των ασθενών είναι πολύ υψηλοί – πάνω από 90%. Όμως κάθε Σύστημα Υγείας απαιτεί συνεχή αναβάθμιση και προσαρμογή. Προβλήματα υπάρχουν – όπως συμβαίνει σε όλα τα Συστήματα διεθνώς – και πρέπει να τα επιλύουμε.
Έχουμε ήδη καταθέσει 16 νομοσχέδια στη Βουλή σε διάστημα 18 μηνών. Αυτό ενισχύει το θεσμικό οπλοστάσιο του ΟΑΥ ώστε να μπορεί να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και να αποζημιώνει υπηρεσίες με ξεκάθαρα κριτήρια.
Το Κέντρο Κλινικής Τεκμηρίωσης είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση μετά το ΓεΣΥ. Μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν πρωτόκολλα. Το Κέντρο θα δημιουργήσει τα πρώτα 90 μέσα στο έτος, ώστε να εφαρμόζονται από τους γιατρούς και να διασφαλίζεται η ποιότητα. Πρόκειται για τεράστια αλλαγή, παρότι ο κόσμος ίσως δεν το αντιλαμβάνεται άμεσα.
Ενισχύονται επίσης οι έλεγχοι για την αντιμετώπιση των καταχρήσεων. Έχουν ξεκινήσει έλεγχοι εντός των νοσηλευτηρίων, με ειδικές ομάδες που περιλαμβάνουν και γιατρούς. Παράλληλα, το μηχανογραφικό σύστημα έχει αρχίσει να αποδίδει καλύτερα. Οι παραδειγματικές τιμωρίες (πρόστιμα και αποκλεισμοί) λειτουργούν αποτρεπτικά. Τα κονδύλια που εξοικονομούνται, μπορούν να κατευθυνθούν σε δίκαιες αμοιβές ή σε νέες υπηρεσίες.
Γίνεται αναβάθμιση των υποδομών, και όχι μόνο στον δημόσιο τομέα. Υπάρχουν επιδοτήσεις για τεχνολογικό εξοπλισμό στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα υπηρεσιών στο σύνολο του Συστήματος Υγείας.
Ένα ακόμη σημαντικό βήμα είναι η μοριοδότηση των γιατρών. Μέχρι πρότινος, δεν υπήρχε υποχρεωτική επιμόρφωση. Πλέον, είναι απαραίτητο να παρακολουθούν ώρες εκπαίδευσης για να αναβαθμίζουν τις γνώσεις τους. Αυτό συνδέεται άμεσα με την ποιότητα, και ήταν κάτι που ρυθμίσαμε με νομοθεσία, σε συνεργασία με τον ΠΙΣ.
