Η υπόθεση καθαίρεσης του Ηγούμενου της Ιεράς Μονής Σινά, Αρχιεπισκόπου Δαμιανού, έχει μετατραπεί σε ένα πολύπλοκο γεωπολιτικό και εκκλησιαστικό θρίλερ, όπου συγκρούσεις εξουσίας, ίντριγκες και διεθνείς παρεμβάσεις συμπλέκονται περίτεχνα.
Σε πρώτη φάση η κίνηση αυτή δημιούργησε έντονο προβληματισμό, αλλά και εκνευρισμό στην Αθήνα, καθώς δυσχεραίνει τις προσπάθειες της ελληνικής διπλωματίας για την εξεύρεση λύσης στο ιδιοκτησιακό ζήτημα της Μονής που έχει προκύψει μετά την απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου.
Είναι σαφές, πως μια τόσο βροντερή αμφισβήτηση στο πρόσωπο του ανθρώπου που εκπροσωπεί στα διεθνή φόρα το μοναστήρι θα έδινε το δικαίωμα στην αιγυπτιακή πλευρά να εγείρει ζητήματα νομιμοποιήσης του Σιναίου αλλά και της ελληνικής πλευράς που διαπραγματεύεται με το Κάιρο για λογαριασμό του.
Ωστόσο, ανώτατη διπλωματική πηγή δήλωσε στο iefimerida πως η Αθήνα εκτιμά ότι στην επικείμενη συνάντηση του Γ. Γεραπετρίτη με τον Αιγύπτιο ομόλογο του στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα δεν πρόκειται να τεθεί με ένταση από την αιγυπτιακή πλευρά το ζήτημα της αμφισβήτησης του Ηγουμένου της Μονής.
Βέβαια, ακόμη και εάν δεν προκύψει σε αυτή τη φάση τέτοιο ζήτημα οι εξελίξεις με την εμφύλια διαμάχη εντός της μοναστικής κοινότητας καταδεικνύουν μια ευρύτερη ζύμωση που συντελείται εντός της Μονής με σοβαρές διπλωματικές προεκτάσεις που θα επηρεάσουν το μέλλον του μοναστηριού, καθώς συνδέεται άμεσα με τον διαρκή ανταγωνισμό ανάμεσα στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό που εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του Σιναϊτικού ζητήματος αλλά και της ρωσικής προσπάθειας επηρεασμού του ορθοδόξου ποιμνίου στην Αφρική και την Μέση Ανατολή.
Ως γνωστόν, το ζήτημα ξεκίνησε όταν μια ομάδα μοναχών, αποτελούμενη από περίπου τα δύο τρίτα της κοινότητας, προσπάθησε να ανατρέψει τον Δαμιανό επικαλούμενη τους κανονισμούς της Μονής, γεγονός που ο ίδιος χαρακτήρισε πραξικόπημα, καταγγέλλοντας τη δράση τους ως φατριαστική και αντικανονική. Ο Αρχιεπίσκοπος απευθύνθηκε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, Θεόφιλο Γ΄, ζητώντας υποστήριξη και καταδίκη της πραξικοπηματικής αυτής ενέργειας, ενώ άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο επιστροφής στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ή προσφυγής στη δικαιοσύνη.
Αντί όμως να καταδικάσει άμεσα, ο Θεόφιλος επέλεξε να στείλει τριμελή επιτροπή στη Μονή, η οποία έχει εντολή να ερευνήσει την υπόθεση – κίνηση που από πολλούς ερμηνεύθηκε ως εκμετάλλευση της κρίσης για τη διαχείριση της κατάστασης και τον έλεγχο της Μονής και την επιβολή τετελεσμένων σε ο,τι αφορά την δικαιοδοσία του Πατριαρχείου πάνω στο μοναστήρι που για αιώνες παραμένει αυτόνομο. Ως εκ τούτου , δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως στην απαντητική του επιστολή προς τον Σιναίο ,ο Ιεροσολύμων επισηνμαίνει πως η κλήση για επέμβαση αποτελεί απόλυτη αναγνώριση των δικαιωμάτων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην Μονή από πλευράς του Αρχιεπισκόπου.
Σύμφωνα, με εκκλησιαστικούς κύκλους στην Αθήνα ο Πατριάρχης επιχειρεί να εργαλειοποιήσει το ζήτημα εκμεταλλευόμενος την κατάσταση, πιέζοντας για μια συμβιβαστική λύση που θα επιτρέψει στα Ιεροσόλυμα να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στο μοναστήρι στην μετα-Δαμιανού εποχή.
Όπως έγραψε τις προηγούμενές ημέρες το iefimerida αιτία για την ανταρσία εντός της μοναστικής κοινότητας στάθηκε η πρόθεση του Σιναίου να προχωρήσει μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας θεσμικής κατοχύρωσης του μοναστηριού από το ελληνικό κοινοβούλιο και στην ανανέωση της πληθυσμιακής σύνθεσης του. Αυτή η εξέλιξη θεωρήθηκε casus belli για την συγκεκριμένη ομάδα μοναχών που επιθυμούν να μην διαταραχθούν οι συσχετισμοί εντός της μοναστικής κοινότητας ,έτσι ώστε να έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο όταν θα ξεκινήσει η διαδικασία διαδοχής του 90χρονου πλέον Δαμιανού.
Αυτόν τον φόβο φαίνεται πως συμμερίζεται και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων που δεν καλοβλέπει την έλευση νέων μοναχών στο Σινά που θα επιτρέψουν στον Σιναίο να ελέγξει αυτός την εκλογή του διαδόχου του. Σύμφωνα με έμπειρο εκκλησιαστικό παράγοντα για τα Ιεροσόλυμα που διατηρούν προνομιακή επικοινωνία με τους διαφωνούντες εντός της Μονής η ανατροπή των συσχετισμών στο μοναστήρι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον ευρύτερο ανταγωνισμό με τις άλλες εκκλησίες στην περιοχή που ερίζουν πάνω στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής.
Πάντως , διπλωματική πηγή υποστήριξε στο iefimerida πως ο Πατριάρχης Θεόφιλος δεν θα επιλέξει να κλιμακώσει την ένταση, καθώς όπως προέβλεψε το επόμενο διάστημα θα δοθούν οι απαραίτητες εγγυήσεις που θα διασφαλίζουν τα συμφέροντα όλων των πλευρών στην μετα-Δαμιανό εποχή , χωρίς φυσικά να τίθεται ζήτημα διαδοχής πριν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την κατοχύρωση του status quo της Μονής που αμφισβητείται από την Αίγυπτο. Έξαλλου, το τελευταίο διάστημα ο Ηγούμενος διοικεί το μοναστήρι από απόσταση, γεγονός που αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες δημιουργίας ανεξάρτητων πόλων εξουσίας στο μοναστήρι που ευνόησαν την ανταρσία.
Ο Ρωσικός παράγοντας
Ενδιαφέρουσα διάσταση στην υπόθεση δίνει και η διαχρονική εμπλοκή του Πατριαρχείου Μόσχας στην περιοχή, που θεωρείται ένας ισχυρός βραχίονας της ρωσικής διπλωματίας. Οι σχέσεις του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων με τη Μόσχα είναι ιδιαίτερα στενές, με τη ρωσική διπλωματία να επενδύει σημαντικά στην επιρροή της μέσω των θρησκευτικών θεσμών της Μέσης Ανατολής. Σε αυτό το πλαίσιο η Μόσχα έχει ιδρύσει ρωσική Εξαρχίας στην Αφρική σε μια προσπάθεια να αυξήσει την επιρροή της και να προκαλέσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως αντίποινα στην επίδοση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Συνεπώς, όπως σχολιάζουν εκκλησιαστικοί κύκλοι με γνώση των πραγμάτων η ρωσική εκκλησία επιθυμεί να είναι παρούσα σε κάθε εξέλιξη που αφορά την ορθόδοξη πίστη στην περιοχή, πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για την διαμόρφωση του μελλοντικού καθεστώτος του αρχαιοτέρου μοναστηριού διεθνώς που βρίσκεται εντός του ζωτικού χώρου που φιλοδοξεί να επηρεάσει. Σε αυτό το πλαίσιο υπενθυμίζεται πως το Πατριαρχείο Μόσχας αναγνωρίζει ως κανονικούς μόνο τους Πατριάρχες της Αντιόχειας και των Ιεροσολύμων που δεν αναγνώρισαν την αυτοκεφαλία της ουκρανικής εκκλησιάς και ως εκ τούτου τα ονόματά τους μνημονεύονταν στους ναούς που υπάγονται στο Πατριαρχείο της Μόσχας. Υπενθυμίζεται πως ο Ιεροσολύμων την επίμαχη περίοδο είχε στηρίξει ανοιχτά την Μόσχα προκαλώντας ένταση με τον Οικουμενικό Θρόνο που είχε καταγγείλει για αντικανονική συμπεριφορά τον Θεόφιλο όταν είχε επιχειρήσει να διοργανώσει σύνοδο των ορθοδόξων εκκλησιών για το ουκρανικό χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Βαρθολομαίου.
Μάλιστα , τον Νοέμβριο του 2019, ο Πατριάρχης Θεόφιλος επισκέφθηκε τη Μόσχα, όπου ο Πατριάρχης Κύριλλος χαρακτήρισε για πρώτη φορά την Εκκλησία των Ιεροσολύμων ως «μητέρα όλων των Εκκλησιών». Αυτή η δήλωση σήμανε μία σαφή στροφή της Ρωσίας προς την ενίσχυση της θέσης των Ιεροσολύμων, απομακρύνοντας τη ρωσική πολιτική από τον παραδοσιακό άξονα Μόσχα–Κωνσταντινούπολη.
Με αυτή τη νέα προσέγγιση, η Μόσχα όχι μόνο αποποιήθηκε το πρωτείο μεταξύ ίσων της Κωνσταντινούπολης, αλλά και αμφισβήτησε έμμεσα τις διεκδικήσεις τόσο της Κωνσταντινούπολης όσο και του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, επιχειρώντας μια νέα ισορροπία δυνάμεων στην Ορθοδοξία, όπου η Μόσχα επιχειρεί να προωθήσει τη δική της εκδοχή ορθοδοξίας – ιδίως σε αντιπαράθεση με τις εκκλησίες που αναγνωρίζουν το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η επίμαχη περιοχή παίζει ιδιαίτερο ρόλος στην επεκτατική πολιτικής της Μόσχας που διεκδικεί για τον εαυτό της τα πρωτεία του ορθοδόξου κόσμου ως Γ΄ Ρώμη , όπως αυτοαποκαλείται, θέλοντας να επιβάλει την αντίληψη πως τα 250 εκατ. πιστών την καθιστούν την πιο ισχυρή ορθόδοξη εκκλησία διεθνώς.
Πηγή: iefimerida.gr
