Την ανάγκη για καλύτερη συνεργασία μέσω της ανακατανομής χώρου ελέγχου μεταξύ Πυροσβεστικής και Τμήματος Δασών, αλλά και αξιολόγηση των μέσων που διαθέτει η χώρα για τις πυρκαγιές, καταγράφει η μελέτη που εκπονήθηκε και παρουσιάστηκε τον περασμένο Μάρτιο ενώπιον των αρμόδιων υπηρεσιών και η οποία ήρθε στο προσκήνιο μετά τη φονική πυρκαγιά στη Λεμεσό, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους δύο συνάνθρωποί μας, εκατοντάδες σπίτια καταστράφηκαν και 104 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης έγιναν στάχτη.
Η συγκεκριμένη μελέτη για τις δασικές πυρκαγιές, όπως είχε αναφέρει σε δηλώσεις του ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών, Σάββας Ιεζεκιήλ, εκπονήθηκε από εμπειρογνώμονα κατόπιν αιτήματος της Πολιτείας, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα σε σχέση «με το τι μέλλει γενέσθαι για το χειρισμό πυρκαγιών υπαίθρου».
Κατά τις δηλώσεις του, ο κ. Ιεζεκιήλ εξήγησε πως «γίνονται εισηγήσεις και θα δούμε πώς θα προχωρήσουμε με αυτές τις εισηγήσεις. Πρόσφατα τελείωσε και την παρουσιάσαμε εντός Μαρτίου. Τη μελετάμε και πρέπει να καταλήξουμε».
Ο ειδικός που ανέλαβε την εκπόνηση της συγκεκριμένης μελέτης είναι ο δρ. Γαβριήλ Ξανθόπουλος, δασολόγος, ειδικός στις δασικές πυρκαγιές και τέως διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Συστημάτων ΕΛΓΟ «Δήμητρα», ο οποίος ανέλυσε στον REPORTER τα ευρήματά του και κατέθεσε την επιστημονική του γνώση σε σχέση με την άμεση ανάγκη που προκύπτει για ανακατανομή του χώρου ελέγχου του Τμήματος Δασών και της Πυροσβεστικής, που είναι απότοκο της εγκατάλειψης της υπαίθρου.
Παράλληλα, εκτιμά ότι το Τμήμα Δασών έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στις πυρκαγιές, λόγω και της καλύτερης εκπαίδευσης των μελών της, ωστόσο δεν μπορούσε να προβεί σε εκτιμήσεις, εάν προκύπτουν ευθύνες για τη φονική πυρκαγιά, δεδομένου ότι δεν ήταν παρόν κατά τις προσπάθειες κατάσβεσης.
Εξηγεί, την ίδια ώρα, τους λόγους που το RescEU δεν μπορεί να έχει βάση στην Κύπρο, ούτε σε κάποια άλλη χώρα της Μεσογείου και αντιπροτείνει διαμοιρασμό αεροσκαφών από την ΕΕ στις χώρες, τα οποία σε περιπτώσεις πυρκαγιών θα συγκροτούνται σε ένα στόλο και θα παρέχουν μεγαλύτερη ισχύ πυρόσβεσης.
«Μπορείς να επενδύσεις όσο θέλεις, αν δεν έχεις καλή οργάνωση...»
Ο κ. Ξανθόπουλος, αναφέρθηκε αρχικά στα ευρήματά του, εξηγώντας ότι δεν μπορούσαν να ληφθούν από την μελέτη οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμα μέτρα, ενώ παράλληλα επισήμανε ότι ναι μεν είναι σημαντικό να μια χώρα να διαθέτει αρκετά μέσα πυρόσβεσης, αλλά είναι σημαντικότερο το πώς τα χρησιμοποιεί.
Όπως εξήγησε, «η μελέτη δεν αφορά το βραχυπρόθεσμο. Μελέτησε πώς έχει η κατάσταση, έδειξε ότι υπάρχουν ανάγκες των μηχανισμών του Τμήματος Δασών και της Πυροσβεστικής, όπως για παράδειγμα για ανακατανομή του χώρου μεταξύ τους, ώστε να συνεργάζονται καλύτερα και να είναι πιο αποτελεσματικοί. Η μελέτη έθεσε ένα όριο για το πόσο γρήγορα πρέπει να μεταβούμε στη φωτιά, κάτι το οποίο είναι απαραίτητο. Εξηγείται επίσης ότι δεν αρκεί ένα όχημα να φτάνει στη φωτιά στα δέκα λεπτά, αλλά χρειάζεται παραπάνω και με βάση αυτό το δεδομένο έγιναν κάποιοι υπολογισμοί, για να πούμε πόσα οχήματα χρειάζεται η χώρα, τι χρειάζεται από εναέρια μέσα και λοιπά.
Ανέφερε εξάλλου πως «λαμβάνεται υπόψιν το συγκεκριμένο πλαίσιο που έχει η Κύπρος, η οποία είναι μακριά από άλλες χώρες που θα μπορούσαν να την βοηθήσουν. Προφανώς, στο δικό μου το μυαλό, υπάρχει πάντα μια σκέψη, για μια ασύμμετρη απειλή. Άρα χρειάζεται πάρα πολύ δουλειά, δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Ως εκ τούτου, δεν μπήκαμε σε διαδικασία να κάνουμε ντόρο ή να παίξουμε πολιτικά. Έδωσα την επιστημονική μου άποψη και είπα ότι είμαι διαθέσιμος, όποτε χρειαστεί, να τη συζητήσω. Μάλιστα, με κάλεσαν, έκανα μια παρουσίαση, στην παρουσία της υπουργού Γεωργίας και κάποιων από το Υπουργείο Εσωτερικών και την Πυροσβεστική. Τα συζητήσαμε και γνωρίζουν το πρόβλημα. Το θέμα είναι πόσα μπορείς να δώσεις και πόση σημασία έχει να οργανώσεις σωστά, δίδοντας έμφαση στην πρόληψη».
Ο κόσμος, συνέχισε, «πρέπει να καταλάβει ότι ζούμε πια σε άλλη εποχή. Μπορείς να επενδύσεις όσο θέλεις και να επενδύσεις σε εναέρια μέσα. Αν δεν έχεις καλή οργάνωση και συμμετοχή του κόσμου, δηλαδή να είναι υποψιασμένος και προετοιμασμένος, να ξέρει τι να κάνει για να προετοιμάσει τα σπίτια του, δεν φτάνουν οι μηχανισμοί καταστολής. Το Τμήμα Δασών είναι πάρα πολύ καλά οργανωμένο, γιατί έχω έρθει και έχουν γίνει και εκπαιδεύσεις και λοιπά. Αυτά που κάνει είναι πολύ δύσκολα, λόγω των περιοχών που χειρίζεται. Επίσης, η Πυροσβεστική, με μικρές δυνάμεις και με τα πράγματα που πρέπει να πράττει ταυτόχρονα, κάνει ικανοποιητική δουλειά, αλλά είναι προφανές πως δεν είναι επαρκής, γι΄ αυτό κάθε φορά προστρέχει στη βοήθεια του Τμήματος Δασών. Άρα χρειάζεται λίγο καλύτερη διασύνδεση και ανακατανομή του χώρου ευθύνης, κάτι που συζητήθηκε, μελετήθηκε και έγιναν και οι ανάλογες προτάσεις».
«Δεν είναι πως και που ξοδεύεις, ούτε πόσα μέσα έχεις, αλλά πώς θα λειτουργείς»
Κλήθηκε παράλληλα να σχολιάσει τον έντονο απόηχο που ήταν απότοκος των ενεργειών που έγιναν ή δεν έγιναν, με αποτέλεσμα το πύρινο μέτωπο να ξεφύγει του ελέγχου των δυνάμεων πυρόσβεσης και να προκληθεί η καταστροφικότερη πυρκαγιά στην μεταπολεμική περίοδο της χώρας.
Όπως υπέδειξε, «θεωρώ ότι όπως είναι οι συνθήκες και αυτό έχουμε αναδείξει (σ.σ. στη μελέτη), μεγάλο μέρος του χώρου που είναι στην ευθύνη της Πυροσβεστικής, με την εγκατάλειψη της υπαίθρου, δημιουργεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Τα καύσιμα συσσωρεύονται και γι' αυτό είπαμε να γίνει μια ανακατανομή και επαύξηση του μέρους που έχει να καλύψει το Τμήμα Δασών. Αυτό είναι που μελετήθηκε και αυτή τη στιγμή συζητιέται για να καταλήξουν σε συμπεράσματα».
Τόνισε παράλληλα πως «απ' εκεί και πέρα, θεωρώ ότι θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα εφόσον υπάρξει μια μακροχρόνια προσπάθεια από όλους και εννοώ να μην είναι θέμα πολιτικού παιχνιδιού ή προσπάθεια να κάνουν μόνο έξοδα, γιατί δεν είναι πως και που τα ξοδεύεις, ούτε πόσα μέσα έχεις, αλλά πώς θα λειτουργείς. Όπως είπα και γνώση έχει το Τμήμα Δασών και πολύ καλή οργάνωση και φιλότιμο. Αν κάτι διαφοροποιώ με την Ελλάδα, είναι πως δεν είναι η ίδια η προσέγγιση και η αγάπη που υπήρχε παλαιότερα για το δάσος από τη δασική υπηρεσία».
Φέρνοντας ως παράδειγμα την Ελλάδα, εξήγησε ότι «ξοδεύει υπερδεκαπλάσια απ' όσα ξόδευε τη δεκαετία του '90 και η καμένη έκταση παραμένει κατά μέσο όρο ίδια. Έχουν βιώσει (σ.σ. στην Ελλάδα) χειρότερες φουρνιές μετά τη μεταφορά της δασοπυρόσβεσης του 1998 από τη Δασική στην Πυροσβεστική Υπηρεσία και με πολύ χειρότερες καταστροφές. Δεν μπορούν όλα αυτά να αποδοθούν στην αλλαγή του κλίματος. Είναι συνδυασμός παραμέτρων».
Προτείνει δύο αεροσκάφη σε κάθε χώρα της Μεσογείου
Την ίδια ώρα, ζητήθηκε η επιστημονική του άποψη για την εισήγηση να δημιουργηθεί βάση στην Κύπρο, από την RescEU, που δεν τον βρίσκει σύμφωνο, για μια σειρά από λόγους και αντιπροτείνει ότι το ιδανικότερο για τον ίδιο είναι να παραχωρηθούν δύο αεροσκάφη σε κάθε χώρα της Μεσογείου, με κοινή εκπαίδευση, που σε περιπτώσεις πυρκαγιών θα συγκροτούν ένα στόλο και θα είναι πιο αποτελεσματικά.
«Πρέπει να ξέρουμε το εξής, είπε: «Το RescEU όταν ξεκίνησε ήταν με πρόταση του τότε εκπροσώπου της Κύπρου στην ΕΕ, Χρήστου Στυλιανίδη. Είναι μια καλή ιδέα, διότι καμία χώρα δεν μπορεί να είναι έτοιμη στο 100% της πιο δύσκολης περίπτωσης. Για παράδειγμα η Κύπρος εάν είχε 100 αεροπλάνα, θα ήταν καθηλωμένα, για να χρησιμοποιηθούν σε μια στιγμή στα δύο χρόνια. Άρα δεν θα είναι έτοιμα. Χρειάζεται να πεις ότι πρέπει να είμαι έτοιμος στο 98% και για την πιο δύσκολη κατάσταση χρειάζομαι βοήθεια. Εκεί είναι το πρόβλημα της Κύπρου, διότι είναι στην άκρη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Επισήμανε μάλιστα πως «όταν ξεκίνησε αυτή η διαδικασία, τέθηκε το ερώτημα τι να κάνουμε. Ένα μεγάλο στόλο για την ΕΕ που να είναι στα πλαίσια του RescEU; Εάν έλεγε η ΕΕ θα έχω είκοσι εναέρια σε ένα μέρος και θα το έχω σαν βάση, π.χ στη Γαλλία, θα διαμαρτυρηθεί η Ελλάδα και η Κύπρος. Αν τα βάλω στην Ισπανία το ίδιο. Η πιο μεγάλη χρησιμότητα των εναέριων μέσων είναι στην αρχική προσβολή. Άρα θα ήταν άχρηστα για την αρχική προσβολή, πλην της χώρας που θα ήταν η βάση τους».
Εξαιτίας αυτού, σημείωσε «και για να μην υπάρχει διαφωνία, η καλή ιδέα ήταν να έχει δύο η Ελλάδα, δύο η Ισπανία και λοιπά. Θα μπορούσε να έχει δύο και η Κύπρος και την ώρα που υπάρχει πρόβλημα να φύγουν άμεσα. Αυτή ήταν και η λογική που έγινε αυτή η πρόταση και ήμουν μέρος της. Υιοθετήθηκε σε αυτή την κατεύθυνση που είναι και επιχειρησιακά και οικονομικά πιο σωστή. Όμως όταν έρχεται μια δύσκολη στιγμή τότε παίζονται ίσως πολιτικές και προτεραιότητες. Εγώ θα έλεγα πως θα ήταν καλό να έχει κάτι τέτοιο η Κύπρος. Από πλευράς της ΕΕ μπορεί να έλεγαν ότι είναι τεράστια η απόσταση να έρθουν τα δύο της Κύπρου στην Ισπανία, για παράδειγμα. Επίσης, αυτός ο στόλος πρέπει να έχει κοινή αλληλοεκπαίδευση, ώστε τα δύο αεροπλάνα από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία να γίνονται ένας στόλος από έξι αεροσκάφη που κάνουν μεγάλη διαφορά.
«Μεγαλύτερη η αποτελεσματικότητα του Τμήματος Δασών»
Απαντώντας σε άλλο ερώτημα που αφορούσε το κατά πόσον μπορεί να προβεί σε μια εκτίμηση για τη διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς κι αν υπήρχε το ενδεχόμενο δραστικότερης επέμβασης, υπέδειξε πως δεδομένου ότι δεν ήταν παρόν, δεν βρισκόταν στο χώρο για να ασκήσει οποιαδήποτε μορφή κριτικής.
Όπως είπε, «νομίζω ότι υπάρχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, λόγω μεγαλύτερης εξειδίκευσης και μεγαλύτερης δύναμης από πλευράς του Τμήματος Δασών. Αν δεν κάνω λάθος ήταν στην περιοχή ευθύνης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας η συγκεκριμένη πυρκαγιά. Αυτό που συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι ότι επειδή καίνε λεπτά καύσιμα, έχουν πιο γρήγορη εξάπλωση. Δεν έχουν τόσο μεγάλη ένταση, όσο μεγάλη ταχύτητα και εκεί είναι που χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη συσσώρευση δυνάμεων για να προχωρήσει παράλληλα η μια πλευρά και η άλλη, γιατί δεν μπορείς να κάτσεις μπροστά από μια τέτοια πυρκαγιά με τέτοιες συνθήκες. Οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες».
Τόνισε μάλιστα πως «το κατά πόσον τα κατάφεραν και λοιπά, εγώ δεν μπορώ να κάνω κριτική, γιατί δεν ήμουν παρόν. Σίγουρα υπάρχουν περιπτώσεις πυρκαγιών που ξεπερνά το επίπεδο της αντιμετώπισης οποιουδήποτε μηχανισμού. Είναι αυτό το περιγράφουμε ως μέγα πυρκαγιά. Η μέγα πυρκαγιά δεν θα κάψει πολλά στρέμματα. Είναι αυτή που μπορεί μέσα σε τρεις ώρες να κάψει έκταση που άλλη χρειάζεται πέντε ημέρες, γιατί δεν μπορεί να πλησιάσει άνθρωπος και με κανένα τρόπο δεν μπορείς να τη σταματήσεις. Αυτό, όταν το αναγνωρίσει κάποιος, λαμβάνει τα μέτρα του, κάνει αναγκαστικά πίσω, απομακρύνει πληθυσμό και σχεδιάζει τι θα κάνει μόλις αλλάξουν οι συνθήκες. Έχουμε χάρτες, οδοιπορικές και την αντιμετωπίζουμε όταν θα αλλάξουν οι συνθήκες. Είτε αυτές είναι η τοπογραφία, είτε η μετεωρολογία, είτε τα καύσιμα».
Καταληκτικά, έδωσε το παράδειγμα των Κυθήρων στην Ελλάδα, που η πυρκαγιά κατακαίει για μέρες ότι βρίσκει στο πέρασμά της. «Τα Κύθηρα καίγονται για τρίτη ημέρα στην Ελλάδα, σε μια χώρα με 85 εναέρια μέσα. Θέλω να πω πως με τόσο δύσκολες συνθήκες πόσο σχετικά καλά τα κατάφερε ο μηχανισμός στην Κύπρο. Για τον κόσμο και την Κύπρο είναι πόνος, γιατί το πράσινο είναι πολύτιμο, όμως ευτυχώς δεν μπήκε στον δασικό χώρο».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
