Παρόλο που η κατάσταση στη Μέση Ανατολή βρίσκεται, επί του παρόντος, σε καθεστώς κατάπαυσης του πυρός, τις τελευταίες εβδομάδες έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση της ανησυχίας διεθνώς, υπό το φως των σεναρίων που κάνουν λόγο για πιθανό πυρηνικό χτύπημα. Η ανησυχία αυτή κορυφώθηκε λόγω του ενδεχομένου να στοχοποιηθούν πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, κάτι που θα μπορούσε να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε πολλές γειτονικές περιοχές, ανάμεσά τους και η Κύπρος. Σύμφωνα με ειδικούς, σε περίπτωση έκρηξης σε τέτοιες εγκαταστάσεις, η εκλυόμενη ποσότητα ραδιενέργειας θα μπορούσε να φτάσει σε εξαιρετικά επικίνδυνα και εν δυνάμει θανατηφόρα επίπεδα.
Ανάλογη, έστω και περιορισμένη, κινητικότητα είχε καταγραφεί και κατά την έναρξη της στρατιωτικής σύρραξης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όταν υπήρξε προσωρινή ανησυχία στον κυπριακό πληθυσμό. Τώρα, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια, οι πολίτες εμφανίστηκαν ευαισθητοποιημένοι, με αποτέλεσμα, σύμφωνα με αναφορές από φαρμακεία, να σημειωθεί μικρή, αλλά μετρήσιμη αύξηση στην προμήθεια σκευασμάτων ιωδίου.
Σε δηλώσεις της στον REPORTER, η Διευθύντρια των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, Έλενα Παναγιωτοπούλου, προειδοποίησε για τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από την ανεξέλεγκτη κατανάλωση ιωδίου. Όπως εξήγησε, πρόκειται για μια ουσία που πρέπει να χορηγείται μόνο υπό αυστηρά καθορισμένες συνθήκες. «Το Υπουργείο Υγείας διαθέτει ειδικό σχέδιο προμήθειας ιωδίου, το οποίο βρίσκεται σε εφαρμογή αυτή τη στιγμή και τα σχετικά σκευάσματα διατίθενται μέσω των φαρμακείων των δημόσιων νοσοκομείων. Ωστόσο, η χορήγησή τους γίνεται αποκλειστικά και μόνο αν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες αρχές», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η κ. Παναγιωτοπούλου υπογράμμισε με έμφαση ότι, σε περίπτωση ευρείας πυρηνικής σύρραξης, «καμία ανθρώπινη παρέμβαση δεν θα είναι αρκετή για να προστατέψει πλήρως τον πληθυσμό». Τα χάπια ιωδίου προσφέρουν προστασία μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα και υπό συγκεκριμένες συνθήκες. «Η συνεχής χρήση ιωδίου για περισσότερες από μερικές ημέρες ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Η υπερβολική λήψη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες, συμπεριλαμβανομένης και της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου. Είναι επικίνδυνο να θεωρεί κάποιος ότι μπορεί να λαμβάνει ιώδιο καθημερινά για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς συνέπειες», τόνισε.
Προχωρώντας σε περαιτέρω διευκρινίσεις, εξήγησε πως η ουσία αυτή δεσμεύει τον θυρεοειδή με μη ραδιενεργό ιώδιο, με στόχο να εμποδίσει την απορρόφηση του ραδιενεργού ισοτόπου. «Αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε είναι η δέσμευση ραδιενεργού ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα. Το χάπι δημιουργεί έναν κορεσμό που προφυλάσσει προσωρινά, όμως δεν πρόκειται για μακροχρόνια λύση. Ευχόμαστε φυσικά να μην χρειαστεί ποτέ να φτάσουμε σε αυτό το σημείο», ανέφερε.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε επίσης στον κίνδυνο του πανικού, τονίζοντας ότι η αυξημένη ζήτηση ιωδίου ενδέχεται να προκαλέσει ελλείψεις και να στερήσει το σκεύασμα από όσους το χρειάζονται πραγματικά. Όπως είπε, η ανεξέλεγκτη αγορά από τα φαρμακεία όχι μόνο δεν προστατεύει αποτελεσματικά, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες παρενέργειες, όπως νεφρολογικές διαταραχές. Επιπλέον, επισήμανε πως πολίτες κάτω των 40 ετών φαίνεται να ωφελούνται περισσότερο από την προληπτική δράση του ιωδίου, ενώ άτομα άνω των 40, λόγω της ωρίμανσης του θυρεοειδούς και της μείωσης της λειτουργικής του δραστηριότητας, δεν παρουσιάζουν την ίδια ανάγκη.
Ερωτηθείσα για τις εμπειρίες του παρελθόντος, η κ. Παναγιωτοπούλου παρέπεμψε στα γεγονότα που ακολούθησαν το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, λέγοντας πως τότε υπήρξε ξαφνική αύξηση στην κατανάλωση ιωδίου, χωρίς όμως πραγματική ανάγκη. «Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν ενθαρρύνουν την προληπτική χρήση του ιωδίου σε αποστάσεις που υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα όρια έκθεσης. Η Κύπρος, όπως και σε εκείνη την περίπτωση, βρίσκεται αρκετά μακριά από τα επίκεντρα των πιθανών διαρροών ραδιενέργειας», υπογράμμισε. Παράλληλα, σημείωσε ότι ο φόβος και ο πανικός μπορεί να αποδειχθούν εξίσου επικίνδυνοι με την ίδια την απειλή. «Όταν οι άνθρωποι, από υπερβολικό φόβο, ξεκινούν να λαμβάνουν σκευάσματα χωρίς καθοδήγηση, ενδέχεται να προκύψουν σοβαρότερα προβλήματα υγείας», ανέφερε.
Τι είναι το ιώδιο
Από την πλευρά της, η φαρμακοποιός Τριανταφυλλιά Αδαμίδου εξήγησε στον REPORTER ότι το ιώδιο είναι διαθέσιμο και ως συμπλήρωμα διατροφής, σε μορφή κάψουλας ή χαπιού, και συνήθως χρησιμοποιείται για την υποστήριξη της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα. Ορισμένες εταιρείες το διαθέτουν ως καθαρό στοιχείο ή σε συνδυασμό με άλλα ιχνοστοιχεία. «Το ιώδιο, και κυρίως το ιωδιούχο κάλιο, σε περιπτώσεις ραδιενεργής μόλυνσης, μπορεί να δεσμεύσει μέρος της ακτινοβολίας και να επιτρέψει την αποβολή της από το σώμα μέσω των ούρων, του ιδρώτα και των κοπράνων. Είναι όμως λύση ανάγκης, όχι πρόληψη. Δεν υπάρχει κάποιο άλλο αντίδοτο που να μπορεί να δράσει εξίσου αποτελεσματικά στην περίπτωση ραδιενεργού ιωδίου», εξήγησε.
Η κ. Αδαμίδου διευκρίνισε ότι το συγκεκριμένο συμπλήρωμα δεν ταυτίζεται με τη θεραπεία που λαμβάνουν οι ασθενείς οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε ολική θυρεοειδεκτομή. «Οι ασθενείς αυτοί λαμβάνουν συνθετική θυρορμόνη, η οποία περιέχει τέσσερα μόρια ιωδίου και αντικαθιστά πλήρως τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Το σκεύασμα αυτό είναι εντός του ΓεΣΥ και χορηγείται μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής, σε αντίθεση με τα συμπληρώματα, που είναι εκτός ΓεΣΥ και δεν έχουν ορμονική δράση», τόνισε.
Καταληκτικά, υπενθύμισε ότι κατά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία είχε παρουσιαστεί έξαρση στη ζήτηση ιωδίου, ενώ, σύμφωνα με παρατηρήσεις από φαρμακεία σε όλη την Κύπρο, τις τελευταίες ημέρες, μέχρι και το προηγούμενο Σάββατο, παρατηρήθηκε μια νέα, μικρότερης έκτασης τάση προμήθειας ιωδίου, χωρίς όμως να αγγίζει τα προηγούμενα επίπεδα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Συστάσεις για Πρώτες Βοήθειες σε ενδεχόμενη διαρροή ραδιενέργειας λόγω της κατάστασης στη Μέση Ανατολή